kracht<strong>en</strong>s <strong>de</strong> wet <strong>in</strong>gestel<strong>de</strong> heff<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, geld<strong>en</strong> <strong>in</strong>gevolge <strong>de</strong> Comptabiliteitswet2001 37 nog afzon<strong>de</strong>rlijke voorzi<strong>en</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong>, te wet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> actieve <strong>in</strong>formatieplicht<strong>in</strong>zake te lever<strong>en</strong> <strong>en</strong> gelever<strong>de</strong> prestaties aan <strong>de</strong> m<strong>in</strong>ister van F<strong>in</strong>anciën(art. 44a jo 91 Cw 2001), <strong>en</strong> uitgebrei<strong>de</strong> controle-bevoegdhed<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> Algem<strong>en</strong>erek<strong>en</strong>kamer, waaron<strong>de</strong>r <strong>en</strong>kele, ontle<strong>en</strong>d aan het handhav<strong>in</strong>gstoezicht van <strong>de</strong> Awb(art. 91 Cw 2001).Alle<strong>en</strong> t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong> voor zover die e<strong>en</strong> bij of kracht<strong>en</strong>s <strong>de</strong>wet geregel<strong>de</strong> taak uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> daartoe geheel of ge<strong>de</strong>eltelijk word<strong>en</strong> bekostigduit <strong>de</strong> opbr<strong>en</strong>gst van bij of kracht<strong>en</strong>s <strong>de</strong> wet <strong>in</strong>gestel<strong>de</strong> heff<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, kan <strong>de</strong> m<strong>in</strong>istervan F<strong>in</strong>anciën regels stell<strong>en</strong> <strong>met</strong> betrekk<strong>in</strong>g tot <strong>de</strong> <strong>in</strong>formatie die <strong>in</strong> <strong>de</strong> begrot<strong>in</strong>gwordt opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> (art. 18, vier<strong>de</strong> lid, Cw 2001).Rechtsbescherm<strong>in</strong>g <strong>en</strong> klachtrechtTeg<strong>en</strong> han<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zon<strong>de</strong>r op<strong>en</strong>baar gezag staat alle<strong>en</strong> rechtsbescherm<strong>in</strong>gbij <strong>de</strong> burgerlijke rechter op<strong>en</strong>. Ook is <strong>de</strong> regel<strong>in</strong>g <strong>in</strong>zake hetklachtrecht van <strong>de</strong> Awb niet van toepass<strong>in</strong>g, <strong>en</strong> is <strong>de</strong> Nationale ombudsmanniet bevoegd.3.3 Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>3.3.1 Instell<strong>in</strong>gBesluit tot opricht<strong>in</strong>g of <strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g: bevoegd orgaan, voorhangprocedure<strong>en</strong> goedkeur<strong>in</strong>gBevoegd tot het besliss<strong>en</strong> tot opricht<strong>in</strong>g van of <strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>privaatrechtelijke</strong>rechtsperson<strong>en</strong> is het college van burgemeester <strong>en</strong> wethou<strong>de</strong>rs (art. 160, eerste lid,on<strong>de</strong>r e, Gemw). Die bevoegdheid is <strong>in</strong> het twee<strong>de</strong> lid van dat artikel geclausuleerd:bepaald is dat het college slechts besluit tot <strong>de</strong> opricht<strong>in</strong>g van <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g <strong>in</strong>sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, maatschappij<strong>en</strong>, v<strong>en</strong>nootschapp<strong>en</strong>, ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, coöperaties <strong>en</strong>on<strong>de</strong>rl<strong>in</strong>ge waarborgmaatschappij<strong>en</strong>, <strong>in</strong>di<strong>en</strong> dat bijzon<strong>de</strong>r aangewez<strong>en</strong> moetword<strong>en</strong> geacht voor <strong>de</strong> behartig<strong>in</strong>g van het daarmee te di<strong>en</strong><strong>en</strong> op<strong>en</strong>baar belang.Ingevolge art. 160, twee<strong>de</strong> lid, mag het college het besluit tot opricht<strong>in</strong>g van of<strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>privaatrechtelijke</strong> rechtsperson<strong>en</strong> pas nem<strong>en</strong> als <strong>de</strong> geme<strong>en</strong>teraa<strong>de</strong><strong>en</strong> ontwerp-besluit is toegezond<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> raad zijn w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> bed<strong>en</strong>k<strong>in</strong>g<strong>en</strong> terk<strong>en</strong>nis van het college heeft kunn<strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> voorhangprocedure dus.Vervolg<strong>en</strong>s is het besluit aan goedkeur<strong>in</strong>g van ge<strong>de</strong>puteer<strong>de</strong> stat<strong>en</strong> on<strong>de</strong>rhevig37Zie ook nog <strong>de</strong> specifieke regel<strong>in</strong>g van art. 44 <strong>en</strong> 92 als het gaat om sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong> die EU-subsidiesontvang<strong>en</strong>.20
(art. 160, <strong>de</strong>r<strong>de</strong> lid). Het toets<strong>in</strong>gska<strong>de</strong>r daarbij is strijd <strong>met</strong> het recht of hetalgeme<strong>en</strong> belang (i<strong>de</strong>m, twee<strong>de</strong> volz<strong>in</strong>). Aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> dat sch<strong>en</strong>d<strong>in</strong>gvan <strong>de</strong> clausuler<strong>in</strong>g van het twee<strong>de</strong> lid (‘<strong>in</strong>di<strong>en</strong> dat bijzon<strong>de</strong>r aangewez<strong>en</strong> moetword<strong>en</strong> geacht voor <strong>de</strong> behartig<strong>in</strong>g van het daarmee te di<strong>en</strong><strong>en</strong> op<strong>en</strong>baar belang’),ev<strong>en</strong>als <strong>de</strong> procedurele eis van <strong>de</strong> voorhangprocedure, on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> toets<strong>in</strong>gsgrond‘strijd <strong>met</strong> het recht’ valt. 38De clausuler<strong>in</strong>g dat het college slechts besluit tot <strong>de</strong> opricht<strong>in</strong>g van <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g<strong>in</strong> sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, maatschappij<strong>en</strong>, v<strong>en</strong>nootschapp<strong>en</strong>, ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, coöperaties <strong>en</strong>on<strong>de</strong>rl<strong>in</strong>ge waarborgmaatschappij<strong>en</strong>, <strong>in</strong>di<strong>en</strong> dat bijzon<strong>de</strong>r aangewez<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong>geacht voor <strong>de</strong> behartig<strong>in</strong>g van het daarmee te di<strong>en</strong><strong>en</strong> op<strong>en</strong>baar belang, is gebaseerdop <strong>de</strong> uitdrukkelijke voorkeur van <strong>de</strong> wetgever voor het langs publiekrechtelijke wegbehartig<strong>en</strong> van op<strong>en</strong>bare belang<strong>en</strong>. In <strong>de</strong> parlem<strong>en</strong>taire geschied<strong>en</strong>is van artikel 160Gemw, haar voorganger art. 155 Gemw (oud) <strong>en</strong> hun ‘zusterbepal<strong>in</strong>g<strong>en</strong>’ art. 158 <strong>en</strong> 151(oud) Provw wordt er <strong>in</strong> dat verband op gewez<strong>en</strong> dat publiekrechtelijke rechtsvorm<strong>en</strong>zijn on<strong>de</strong>rworp<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> regels van het publiekrecht, zoals bijvoorbeeld <strong>de</strong> regelsvastgelegd <strong>in</strong> <strong>de</strong> Geme<strong>en</strong>tewet <strong>en</strong> <strong>de</strong> Wet geme<strong>en</strong>schappelijke regel<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, waar<strong>in</strong>“bepaal<strong>de</strong> waarborg<strong>en</strong> [zijn] opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> voor het gebruik van bevoegdhed<strong>en</strong>,besluitvorm<strong>in</strong>gsstructur<strong>en</strong>, beïnvloed<strong>in</strong>gsmogelijkhed<strong>en</strong>, repressief toezicht,<strong>de</strong>mocratische controle <strong>en</strong> op<strong>en</strong>baarheid. Bij <strong>privaatrechtelijke</strong> rechtsvorm<strong>en</strong> geld<strong>en</strong><strong>de</strong>ze waarborg<strong>en</strong> niet. Daarom moet <strong>de</strong> <strong>privaatrechtelijke</strong> rechtsvorm wel bijzon<strong>de</strong>raangewez<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geacht voor e<strong>en</strong> bepaald op<strong>en</strong>baar belang wil <strong>de</strong>ze <strong>in</strong>aanmerk<strong>in</strong>g kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>.” 39 In <strong>de</strong> jurisprud<strong>en</strong>tie wordt aan <strong>de</strong>ze lijnvastgehoud<strong>en</strong>. Het artikel (<strong>en</strong> zijn voorgangers, artikel 234 geme<strong>en</strong>tewet-oud <strong>en</strong> art.155 Gemw-oud) wordt <strong>in</strong> <strong>door</strong> <strong>de</strong> bestuursrechter zo toegepast, dat <strong>de</strong> bewijslast <strong>met</strong>betrekk<strong>in</strong>g tot het bijzon<strong>de</strong>r aangewez<strong>en</strong> zijn van <strong>de</strong> <strong>privaatrechtelijke</strong> vorm bij hetgeme<strong>en</strong>tebestuur ligt. 40Daadwerkelijke opricht<strong>in</strong>g: bevoegd orgaan <strong>en</strong> procedureG<strong>in</strong>g het hierbov<strong>en</strong> om <strong>de</strong> bevoegdheid te besluit<strong>en</strong> tot het opricht<strong>en</strong> van of<strong>de</strong>elnem<strong>en</strong> <strong>in</strong> sticht<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, vervolg<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t <strong>de</strong> daadwerkelijke opricht<strong>in</strong>g of<strong>de</strong>elnem<strong>in</strong>g <strong>door</strong> <strong>de</strong> geme<strong>en</strong>te nog te geschied<strong>en</strong>. Bevoegd daartoe is <strong>de</strong>burgemeester (art. 171, eerste lid, Gemw). De burgemeester kan <strong>de</strong>ze bevoegdheidopdrag<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> <strong>door</strong> hem aan te wijz<strong>en</strong> persoon (i<strong>de</strong>m, twee<strong>de</strong> lid).38De bepal<strong>in</strong>g zoals die luid<strong>de</strong> vóór <strong>de</strong> dualiser<strong>in</strong>gsoperatie (art. 155), verwees bij <strong>de</strong> toets<strong>in</strong>gsgrond<strong>en</strong>expliciet naar <strong>de</strong> grond ‘<strong>in</strong>di<strong>en</strong> dat bijzon<strong>de</strong>r aangewez<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> geacht voor <strong>de</strong> behartig<strong>in</strong>gvan het daarmee te di<strong>en</strong><strong>en</strong> op<strong>en</strong>baar belang’. Wel was <strong>de</strong> toets<strong>in</strong>gsgrond ‘algeme<strong>en</strong> belang’ <strong>in</strong>art. 155 veel <strong>en</strong>ger, namelijk ‘an<strong>de</strong>re dr<strong>in</strong>g<strong>en</strong><strong>de</strong> red<strong>en</strong><strong>en</strong>’.39 Memorie van antwoord Prov<strong>in</strong>ciewet, Kamerstukk<strong>en</strong> II 1988/89, 19 836 nr. 9, p. 106. Zie hierovermeer uitgebreid Zijlstra (1997) p. 343-345.40 Zie uitgebreid Zijlstra (1997) p. 345-347.21