Amputatie van de onderste extremiteit - Diliguide

Uitgangsvraag 10- Wanneer moet na amputatie van de onderste extremiteit met prothetisering wordengestart?InleidingAlgemeen gangbaar is dat met prothetisering op alle niveaus wordt gestart als de stomp“protheserijp” is. Primair wordt hiermee bedoeld dat de wonden gesloten zijn, de stompoedeemvrij is en de lokale belastbaarheid voldoende is. Vaak wordt ook in de overwegingenmeegenomen spierkracht, af-/aanwezigheid van contracturen en psychische belastbaarheid.In de literatuur is over dit onderwerp echter weinig bewijsvoering te vinden.Wetenschappelijke onderbouwingEr werd gezocht naar artikelen over vergelijkende studies die de invloed van het tijdstip vanprothetisering op de uitkomst beschreven. In Medline werden 103 artikelen gevonden, inEmbase 39 artikelen. Ontdubbeling en screening van titel en abstract gaf aanleiding totnadere bestudering van 39 artikelen. Na exclusie van 35 artikelen om de in bijlage 6vermelde redenen, bleven vier artikelen over, die hieronder worden besproken.Drie van de vier behouden artikelen geven aan dat het vroegtijdig mobiliseren van deamputatiepatiënt met behulp van (oefen)prothesen een beter resultaat oplevert.Schon (2002) vergelijkt twee patiëntengroepen, waarvan de ene groep met soft dressingbehandeld werd en de andere groep met een immediate post operative prosthesis (IPOP).Deze laatste groep kwam sneller tot definitieve prothesevoorziening.Ivanic (2002) en van Ross (2009) mobiliseren amputatiepatiënten vroegtijdig met eenprothese met luchtkamers (PPAM-aid) volgens protocol. Zo snel mogelijk een amputatiepatiëntactiveren lijkt voordelen op te leveren. Vroegtijdig mobiliseren met een IPOP ofPPAM-aid activeert het cardiovasculaire systeem en zorgt zo voor minder oedeemvorming inde stomp.Uit een studie, waarin na amputatie bij vier patiënten de stomp werd gevolgd met MRI bleekdat de stompomvang snel na de operatie afneemt. Dit bleek ook te gelden voor de mediale,maar niet voor de laterale spiergroepen (Lilja 1998). Uit een historisch cohortonderzoekwerden 19 patiënten, geamputeerd in 1998-2000, die een IPOP (immediate postoperativeprosthesis) gebruikten, vergeleken met 23 transtibiaal geamputeerden die in 1989-1998 diestandaard ‘soft dressings’ ontvingen. Het aantal complicaties en revisies was lager in deIPOP groep en de tijd tot aanpassen van een prothese korter (Schon 2002). Ivanic et alslaagden er bij 23 van de 25 transtibiaal geamputeerden in om ze binnen vijf dagen naoperatie te mobiliseren met een prothese met luchtkamers (Ivanic 2002). In een anderestudie werd het Pneumatic Post-Amputation Mobility (PPAM) Aid uitgetest. Van de 62patiënten met een nog niet genezen stomp bleken 56 patiënten (90%) volgens protocol temobiliseren en 46 (74%) bereikte volledige stompgenezing na gemiddeld 141 dagen (vanRoss 2009).Richtlijn Amputatie en prothesiologie onderste extremiteit, 2012 73