Longitudinaal onderzoek in het basisonderwijs

Woord VoorafEén van de moeilijkheden bij grootschalig longitudinaal onderzoek van de schoolloopbanen van leerlingen is dat devereiste middelen zo omvangrijk zijn dat de onderzoekers voor het verzamelen van gegevens noodgedwongenalleen gebruik kunnen maken van toetsen en vragenlijsten. Vooral als het gaat om het gebeuren binnen de klas isdat problematisch. Om een goed zicht te krijgen op het onderwijs in en het functioneren van klassen volstaatzelfrapportering door de betrokken leerkrachten immers niet.Daarom waren we bijzonder blij dat collega’s van twee hogescholen (later aangevuld door een derde) bereidbleken om mee te werken aan het SIBO-onderzoek en PWO-middelen én studenten in te zetten om aanvullendobservaties te organiseren in sommige klassen van het vierde leerjaar van een aantal SIBO-scholen én van de eigenstagescholen.We stellen het dan ook op prijs de verantwoordelijken van de Hogeschool-Universiteit Brussel en van de KatholiekeHogeschool Mechelen te danken voor die waardevolle vorm van samenwerking. Aanvullend willen we ook deeigenlijke trekkers van die samenwerking danken, m.n. Dirk Smits (HUB) en Josée Verschueren (KHM), samen metde personeelsleden die een groot deel van het werk uitgevoerd hebben, m.n. achteréénvolgens Maya Van Opstalen Eva Goossens (KHM) en vooral Loth Moens (HUB) die van haar hogeschool de gelegenheid kreeg de gegevens ookgrondig te analyseren. De laatstvermelde is dan ook de hoofdauteur van dit voorliggende rapport.Uiteraard zijn we ook dankbaar ten aanzien van de onderwijskundigen en studenten (ook van andere hogescholen)die de observaties uitgevoerd hebben, de SIBO-medewerkers die deel uitmaakten van het samenwerkingsverband(achteréénvolgens Frederik Maes en Ine Van Droogenbroeck), de leerkrachten die toegelaten hebben dat eenobservator twee dagen in hun klas doorbracht en de collega’s die mee nadachten over het observatie-instrumenten daar een bijdrage toe geleverd hebben.Het is onze overtuiging dat de waarde van de verzamelde observatiegegevens tijdens de komende jaren volledigduidelijk zal worden, ook en vooral voor de opleiding van de leraren voor het basisonderwijs.Jan Van Damme3