71Hoofdstuk 4AANDACHTSPUNTENVANUIT HET CLIËNTPERSPECTIEFHet is niet mogelijk om op basis van voorliggend onderzoek <strong>een</strong> uitspraak te doen over welkeinvulling van het concept <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> het <strong>be</strong>st is. Dit vergt immers <strong>een</strong> effectevaluatie die pasmogelijk is als <strong>be</strong>paalde concepten reeds voldoende in de praktijk zijn uitgewerkt. Eén conceptis bovendien niet wenselijk aangezien de invulling van het concept sterk contextgebonden is(cf. infra). Wel kunnen we - op basis van de in het kader van het eerste deel van het onderzoekgeïnventariseerde drempels naar welzijnsvoorzieningen - <strong>een</strong> aantal randvoorwaarden aangevenwaarmee rekening dient gehouden te worden, opdat het <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> - los van voor welkconcept geopteerd wordt - voldoende <strong>toegankelijk</strong> zou zijn voor alle burgers en in het bijzonderde kansarmen en etnisch-culturele minderheden. 1 Het concept is immers mede ontstaanvanuit de vaststelling dat niet alle (welzijns)diensten voldoende <strong>toegankelijk</strong> zijn voor alle burgers.Ook geven we <strong>een</strong> eerste aanzet tot <strong>be</strong>oordeling van <strong>be</strong>paalde modellen van <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong>,vanuit het <strong>toegankelijk</strong>heidsperspectief.1. Hoe <strong>een</strong> <strong>toegankelijk</strong> <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> uitbouwen?We baseren ons bij de aan<strong>be</strong>velingen op de resultaten van het eerste deelrapport ‘Drempelsnaar welzijnsvoorzieningen: de cliënt aan het woord. Literatuurstudie en diepte-interviews bijkansarmen en etnisch-culturele minderheden.’ We maken hierbij <strong>een</strong> onderscheid tussen aan<strong>be</strong>velingenop organisatorisch vlak, aan<strong>be</strong>velingen m.b.t. de relatie hulpverlener – cliënt enaan<strong>be</strong>velingen t.a.v. de Vlaamse overheid. We ronden af met <strong>een</strong> aantal (mogelijke) spanningsveldenop <strong>be</strong>stuurskundig vlak.1 Voor <strong>een</strong> overzicht van voor- en nadelen van <strong>een</strong> specifieke invulling van het <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> vanuit het <strong>toegankelijk</strong>heidsperspectiefverwijzen we naar hoofdstuk 3.
721.1 Aan<strong>be</strong>velingen op organisatorisch vlak1.1.1 Aanbod kenbaar makenUiteraard is <strong>een</strong> eerste aspect van <strong>een</strong> <strong>toegankelijk</strong> <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> dat het concept, evenals dedienstverlening die er wordt aangeboden, voldoende kenbaar wordt gemaakt, zowel bij deburgers als bij hulp- en dienstverleners.- Ten aanzien van de burgers impliceert dit dat <strong>een</strong> gerichte informatie- en promotiecampagnewordt gevoerd, aangepast aan de doelgroep (bv. via folders, de zogenaamde ‘etnische’pers, vormings- en voorlichtingsmomenten, geleide <strong>be</strong>zoeken, toeleiding via groepsactiviteiten,huis<strong>be</strong>zoeken, etc.) (zie ook: van der Zwaard & Pannebakker, 1999: 59).Hierbij dient rekening gehouden te worden met het feit dat niet ieder<strong>een</strong> kan lezen, deNederlandse taal verstaat, <strong>be</strong>schikt over <strong>een</strong> TV, etc. In het bijzonder voor allochtonen diede Nederlandse taal niet (voldoende) machtig zijn en die vaak ook niet vertrouwd zijn metschriftelijk verspreide informatie (folders, informatiebrochures, …), blijkt het werken metvideomateriaal (bv. in <strong>een</strong> buurthuis, de wachtzaal van het OCMW, bij migrantenverenigingen,etc.) <strong>een</strong> goede manier.- Ten aanzien van de hulpverleners <strong>be</strong>tekent dit dat ook zij op de hoogte moeten zijn vanhet aanbod van andere voorzieningen. Tevens die-nen zij gesensibiliseerd te worden omcliënten gericht door te verwijzen.1.1.2 Aanbod afstemmen op de reële nodenHet verstrekken van informatie over de <strong>be</strong>staande dienstverlening heeft echter maar zin indienhet aanbod afgestemd is op de reële noden van de (doel)groepen die men <strong>be</strong>oogt. Hierbij dienende welzijnsvoorzieningen rekening te houden met de steeds diverser wordende samenleving,waardoor ook het doelpubliek verandert en men met nieuwe - vaak complexere - hulpvragente kampen krijgt. Met het eerste deel van het onderzoek heb<strong>be</strong>n we getracht om deze<strong>be</strong>hoeften in kaart te brengen. Meer systematisch onderzoek hierrond is evenwel gewenst.Manieren om het aanbod <strong>be</strong>ter af te stemmen op de reële noden zijn (1) het <strong>be</strong>trekken van dedoelgroep(organisaties) bij de uitbouw van het concept <strong>Sociaal</strong> <strong>Huis</strong> 2 , (2) voorzien in <strong>een</strong> aanbodop maat en (3) vraaggestuurd werken. 3 De concrete vragen en <strong>be</strong>hoeften van de hulpvragers<strong>be</strong>palen immers welke hulp- en dienstverlening nodig is. Pas in <strong>een</strong> volgende stap dient teworden nagegaan hoe dit noodzakelijke aanbod kan georganiseerd worden. Idealiter zou deorganisatie van het hulp- en dienstverleningsaanbod dus als volgt moeten ge<strong>be</strong>uren:2 Hierbij is het van <strong>be</strong>lang dat er rekening wordt gehouden met verschillen tussen etnisch-culturele minderhedenonderling en binnen deze groepen (bv. eerste, tweede, derde generatie), evenals binnen de groep van kansarmen.3 Met vraaggestuurd werken wordt <strong>be</strong>doeld: open staan voor de <strong>be</strong>hoeften van de doelgroep, verkennen vanhun <strong>be</strong>levingswereld en die als uitgangspunt nemen voor de hulpverlening, vertrouwen heb<strong>be</strong>n in de ervaringsdeskundigheidvan de doelgroep, inzien van het nut van feedback van cliëntgroepen. Niet on<strong>be</strong>langrijkhierbij is de <strong>be</strong>reidheid om zowel het eigen functioneren als dat van de organisatie ter discussie te stellen enveranderingen in het aanbod door te voeren naar aanleiding van de signalen die men oppikt van de doelgroep(Van Loenen & Meerdink, 2000: 6-9).