Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

Heerema wordt secretaris-penningmeester van de regio Amsterdam. Hij is onder andere belast
met het organiseren van de beveiliging voor partijbijeenkomsten. Kruyt schrijft in een brief
aan Heerema: “Geen bescherming SA (de Nederlandse variant van de Duitse Sturmabteilung,
een nazi knokploeg, RvB) noodzakelijk. De politie is afdoende bescherming. Wij hebben nog
nooit klop partijen gehad, de communisten voor wie het meest gevreesd wordt, zijn erg
mak”. 12
Misschien voelen ook de communisten zich niet erg bedreigd. In 1935 telt het Amsterdamse
onderdeel van de NSNAP zeven (!) leden. Bovendien zijn dat volgens Heerema voornamelijk
“lieden van een minder allooi”. In 1935 bezoekt Heerema als lid van de NSNAP een partijdag
van de NSDAP in Neurenberg wat op hem “geen buitengewone indruk .. maakte”. 13 Dit is
opmerkelijk omdat deze partijdagen bekend staan om hun meeslepend karakter. Menig
persoon wordt meegetrokken en enthousiast gemaakt in de massaliteit van dit gebeuren.
Heerema blijft blijkbaar onbewogen. Uiteindelijk zegt Heerema in januari 1936 zijn
lidmaatschap op. 14
Dit eerste uitstapje in de wereld van politieke verenigingen is dus niet erg succesvol.
Bovendien kan men vraagtekens zetten bij de naoorlogse verklaring van Heerema over zijn
‘plotselinge bekering’ op de Canarische eilanden. Wellicht is dit meer geleidelijk gegaan. Al
tijdens zijn werk in het buitenland ontwikkelt hij bepaalde denkbeelden, bijvoorbeeld in
Portugal. Hier koestert hij, zoals hij aangeeft na de oorlog, grote waardering voor de Engelse
leefwijze en ‘houding’. In de ‘Engelse kolonie’ maakt Heerema dan ook graag vrienden. In
1935 verweeft hij zijn anglofilie met rassenkundige ideeën uit Oostenrijk. In zijn brief aan
Kruyt komen nationalistische ideeën sterk naar voren. Heerema’s overtuiging, als hij die al
heeft op dit moment, is niet helder geformuleerd.
In januari van het volgend jaar vertrekt Heerema voor de duur van een jaar naar Now-Char
aan de Kaspische Zee in Iran. In Now-Char wordt een oorlogshaven gebouwd, de
opdrachtgever is de Perzische regering. Het bouwwerk moet eind 1939 gereed komen.
Heerema wordt bedrijfsleider en hoofdingenieur van dit project. Hij maakt tevens studiereizen
naar Zuid-Perzië (Iran) en inspecteert de aanleg van het treintraject Bender-Shapour. Dan
krijgt Heerema echter onenigheid met de leiding van de Nederlandse Maatschappij voor
12 Brief Kruyt aan Heerema, 16.10.1935, NIOD, DOC I.653.16.
13 Rapport, NIOD, Doc I.653.1
14 Rapport, NIOD, Doc I.653.1
11