Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

Bij nieuws van deze mislukte actie van de SD duikt hij onder. Nieuwenhuizen levert hem af
bij mevrouw Catharina de Man op de Oudemanstraat 437 in Den Haag. 164
Heerema wordt dus gezocht en men probeert hem naar Engeland te krijgen. Op 21 maart
verlaat hij Maastricht met een vervalst persoonsbewijs, vervalste Gestapopapieren en geverfde
haren. Bij aankomst in Parijs vindt hij echter de contactorganisatie “in staat van ontbinding”.
Hiernaast kan door sneeuwval in de Pyreneeën Spanje niet meer worden bereikt. Het plan
wordt veranderd; Heerema zal nu naar Zwitserland vluchten. Dat aanvaardt hij, “in denhoop
spoedig met diegenen contact te krijgen, die mij verder zouden kunnen helpen”. In de nacht
van 25 op 26 maart steekt hij samen met enkele Fransen bij Porrentruy de grens over. Hierop
wordt hij in Zwitserland gearresteerd. 165
Na een paar dagen in de gevangenis in Porrentruy wordt hij overgebracht naar Lausanne. Bij
het overstappen in Bienne ontmoet Heerema twee bekenden van de vlucht, ene Karel Bos en
Boudewijn. Deze twee beloven hem in Bern aan te kondigen en te proberen hem vrij te
krijgen. Op 1 april wordt Heerema in Bern audiëntie verleend, maar de Nederlandse legatie is
niet bereid hem onder haar bescherming te nemen. Heerema is in Zwitserland alleen bekend
als lid van de Nederlandse SS, Waffen SS en directeur van de NOB. 166
Tot en met twee maanden na de bevrijding, 28 augustus 1945, zit Heerema in Lausanne vast.
Dan wordt hij op eigen verzoek op transport naar Nederland gesteld, en in Brussel
aangehouden. Hij wordt overgebracht naar het interneringskamp in Vucht. Daar wordt hij op
23 september opgehaald door Nieuwenhuis en Van der Laan, die toestemming hebben
gekregen Heerema tijdelijk in Den Haag onder te brengen. Tot eind november blijft hij bij
Van der Laan in huis. Of Heerema zijn vrouw en kind laat overkomen, is niet duidelijk. Op 27
november wordt Heerema naar de Scheveningse gevangenis gebracht. 167
Heerema’s verzetsgroep en zijn verzetsactiviteiten zijn na de oorlog een punt van discussie. 168
D. Barnouw noemt ‘Vogel-Reinaard’ “een mistig tweemansverzetsgroepje” 169 . Van der
Leeuw weet over de groep Vogel-Reinaard te melden dat deze voor zover hij weet uit
Nieuwenhuis en de journalist Marinus A. Cageling bestond. In 1944 en 1945 heeft
Nieuwenhuis aan het hoofd van de Geheime Dienst Nederland W. Schoemaker, alias Miki
164 Rapport, 23, NIOD, DOC I.653.1.
165 Rapport, 28, NIOD, DOC I.653.1;
166 Rapport, 28, NIOD, DOC I.653.1; Schrage, Goedgemaakt, in E.C. Coppens red., Fabrica Iuris, 342-3.
167 Schrage, Goedgemaakt, in E.C. Coppens red., Fabrica Iuris, 343.
168 Zie o.a. D. Barnouw, Oostboeren, Zee-Germanen en Turfstekers; Kolonisatie tijdens de Tweede
Wereldoorlog, 178-182; Notitie van A.J. van der Leeuw, 25.1.1978, Amsterdam, NIOD, DOC I.653.
169 D. Barnouw, Oostboeren, Zee-Germanen en Turfstekers; Kolonisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog, 179.
51