Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

“noch im Zustand der Klärung sind”. Door zulke verzoeken worden volgens Malletke
moeilijkheden veroorzaakt. Malletke verzoekt Krantz hierop om Heerema “derartige
Schriftwechsel mit anderen Dienststellen des Ostministeriums ausdrücklich zu verbieten“.
Mallekte schrijft verder dat Heerema zich „durch seine Impulsivität auch in Rowno schon
selbst Schwierigkeiten gemacht hat“. Wat deze moeilijkheden zijn wordt niet duidelijk. 146
Binnen de NOC wordt de controle op Heerema steeds intensiever. Op 10 mei stelt de op dat
moment nog secretaris P. Hoekstra in een schrijven aan Heerema het contract FAU 175 aan
de kaak. Hoekstra wil er juristen naar laten kijken. 147 Heerema antwoord ontwijkend dat er
”maatregelen worden getroffen in een eerstdaags bijeen te roepen
aandeelhoudersvergadering”. Heerema meldt Hoekstra dat het contract FAU 175 bestudeerd
is door juristen (van de NOC), waarbij tot dusver nog geen kritiek gehoord is. Er kunnen ook
geen wijzigingen meer worden gemaakt in de contracten omdat deze al vastliggen. Het gaat
hier om een “standaardcontract Rahmenbauvertrag Ost”, welke “door alle contractanten
zonder verandering al of niet aanvaard dient te worden”. Hoekstra weet duidelijk niets af van
de aard van het contract. Deze ligt vast, dus veranderingen zijn onmogelijk. Dit voorbeeld van
miscommunicatie laat zien hoe ver verwijderd Heerema eigenlijk staat van de controleurs als
Hoekstra. Het lijkt alsof hij zich in een geïsoleerde positie bevindt. Deze positie wordt nog
onduidelijker, als Hoekstra op 18 mei tot tweede-directeur van de NOB benoemd wordt.
Volgens Hoekstra zelf gebeurt dit omdat er “moeilijkheden waren tusschen Ir. Heerema en de
directie van de NOC”. Zo wordt hij naar voren geschoven om Heerema ‘bij te staan’, maar
eigenlijk deels diens taken over te nemen. 148
Op dit moment kan volgens Heerema “een ieder die zijn oogen er niet voor wilde sluiten”
dagelijks “woordbreuk, machtswellust, wreedheid, pedantie, zelfbevoordeeling en onrecht aan
het werk te zien”. Heerema “besefte dat de groot-germaansche gedachte, de speculatie op
gevoelens van saamhoorigheid, slechts een middel was tot een Duitsche hegemonie in
Europa”. Van het ideaal van gelijkberechtiging komt bij de NOC niets tot stand, er wordt juist
met dwang arbeiders naar het oosten gestuurd. De contacten met andere NOC’ers zijn slecht;
Heerema vindt ze bijna allemaal “niet onbaatzuchtig”. De meeste zijn dan ook “creaturen”
146 Brief Malletke aan Krantz 13.5.1943, NIOD, 176.76.
147 Brief P. Hoekstra aan Heerema, 10.5.1943, NIOD.
148 Idem; Brief Heerema aan P. Hoekstra, 11.5.1943, NIOD, 176.76.
46