Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

verboden. Uitgaan wordt lastig omdat “het zitten of staan aan een bar .. een SS-man verboden
[is]”. Men dient niet op straat te roken. 42
Nu is er weinig bekend over Heerema’s vrijetijdsbesteding. Behalve zijn voordrachten in
besloten kring, doet zijn lidmaatschap van de Kultuurmaatschappij vermoeden dat hij af en
toe een culturele voorstelling bezoekt. Veel tijd om uit te gaan heeft Heerema vanaf december
in ieder geval niet.
Van 3 tot 21 december gaat Heerema op cursus in Oberau, Beieren. De cursusstof bestaat uit
rassenleer, erfelijkheidsleer en geschiedenis. Na terugkomst wordt hij in januari 1941
bevorderd tot schaarleider (Korporaal of ‘Scharführer’) en krijgt hij een functie bij de
propaganda-afdeling op het Stafkwartier van de Nederlandse SS in Utrecht. Hij woont dan op
de Catherijnesingel 117 en heeft een aanzienlijk lager salaris dan een ingenieur gewend is: f
125 per maand. Hiervan moet betaald worden: belasting, kost- en inwoning, uniformgeld etc.
Heerema vermeldt dit na de oorlog zonder een klacht. 43
Zijn carrière binnen de Nederlandse SS gaat snel. Op 21 januari wordt hij bevorderd tot
‘Opperschaarleider’ (Sergeant of ‘Oberscharführer’). Begin februari wordt hij
‘Standaardleider van Zuid Holland en Zeeland’. In deze provincies, bij de SS bekend als
‘Standaard vier’ wordt Heerema verantwoordelijk voor “het organiseren van propere marsen,
het leiden van sportavonden en het administreeren van de uniform- en contributiegelden van
het honderdtal in mijn gebied ressorteerende Nederlandsche SS mannen”. Van “politieke of
politionele” activiteiten was aldus Heerema geen sprake. Heerema doelt hier op
medeplichtigheid in straatterreur of iets dergelijks, en daar zijn geen meldingen van. Maar de
SS is natuurlijk bij uitstek een politieke organisatie, hoewel misschien niet altijd expliciet. 44
Op 28 maart verhuist Heerema van Utrecht naar de Waalsdorperweg 235 in Den Haag. 45
Rond deze tijd geeft hij voordrachten in Utrecht, Leiden, Den Haag, Rotterdam, Zierikzee en
mogelijk nog enkele andere plaatsen. Op 20 maart houdt hij een “Ansprache” voor Utrechtse
studenten getiteld “Jede historische Umwälzung hat als innere Kraft eine Idee”. Heerema
verklaart dat de grootse era van de wereldgeschiedenis aangebroken is; een nieuw
“Jahrtausend” staat op het punt in te gaan. Heerema’s overtuiging is gebaseerd op de
rassenleer. Verschillende rassen spelen volgens Heerema verschillende rollen. Zo zijn er
42
L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, Den Haag, SDU uitgeverij 1994,
Wet. ed. deel 4, 409-410.
43
Rapport, DOC I.653.1.
44
Rapport, 7-8, DOC I.653.1; L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, Den
Haag, SDU uitgeverij 1994, Wet. ed. deel 6, 407-415.
19