Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

Volgens Van der Laan bestaan Heerema’s verzetsdaden uit drie hoofdtaken. Ten eerste
verleent Heerema de groep informatie betreffende alles wat hij ziet en hoort. Zodoende geeft
hij hen de plaatsen door waar hoge SS-officieren vergaderen, waarbij zelfs een keer Himmler
aanwezig zou zijn. De groep geeft dit vervolgens door aan de RAF in Londen zodat deze
plaatsen gebombardeerd kunnen worden. Het is niet duidelijk of dit ook daadwerkelijk
gebeurt. Hiernaast weet Heerema de namen van enkele V-Männer, Duitse dubbelspionnen,
door te geven aan de groep. Tenslotte bericht hij hen over het doen en laten van de
hooggeplaatste SD’er Obersturmbannführer Knolle. Ten tweede levert Heerema “geld,
wapens en uniformen”, en stelt sleutels van gebouwen ter beschikking. Ten derde publiceert
Heerema enkele stukken in de ‘illegale’ pers. 161
In mei 1943, als de gemoederen binnen de NOC hoog oplopen en Heerema’s beslommeringen
hem veel tijd en energie kosten, richt hij desalniettemin samen met de eerder genoemde
aannemer van Oeveren, ene Versloot en drie andere aannemers de combinatie ‘Hansabouw’
op. Het doel is om enkele bouwprojecten aan de Atlantikwall uit te voeren. Wat de andere
aannemers niet weten is dat Heerema een dubbelrol speelt voor Vogel-Reinaard. Heerema
gebruikt zijn rol bij de Hansabouw om vrijelijk toegang te krijgen tot bouwwerken van de
Atlantikwall zoals die rond de Sportlaan in Den Haag. In deze hoedanigheid neemt hij tevens
de leiding over een stellingbouw in een grote tankgracht van Moerdijk naar Roosendaal, die
eind 1943 wordt aangelegd. Daar weet hij door de omkoping van een Duitse medewerker in
het hoofdkwartier van de regiocommandant de plannen van de tankgracht te kopiëren. Bijna
wordt hij hierbij ontdekt, maar hij weet heelhuids de plannen aan de groep Vogel te
overhandigen. De plannen worden doorgestuurd naar Londen. Wederom is er geen bewijs in
de beschikbare bronnen ter ondersteuning hiervan. 162
De Hansabouw heeft een gezamenlijke rekening bij een bank op de Kneuterdijk in Rotterdam.
Heerema heeft met zijn collega’s afgesproken dat per keer niet meer dan f 20.000 kan worden
opgenomen. Op 31 januari 1944 zet Nieuwenhuis hem af voor de deur van de bank en even
later komt Heerema naar buiten met twee keer de som in contanten. Het overgrote deel
hiervan geeft hij aan Nieuwenhuis. 163 Het is een hectische tijd. Een week daarvoor, in de
nacht van 24 op 25 januari stopt er een overvalwagen van de SD voor de van Neckstraat 55.
Heerema slaapt echter al langer niet thuis. Zijn familie heeft hij al ondergebracht in Friesland.
161 Schrage, Goedgemaakt, in E.C. Coppens red., Fabrica Iuris, 345; Rapport, 23, DOC I.653.1.
162 PV ‘Versloot’, NA-CABR, dossier t.n.v. P.S. Heerema; Rapport, 22, NIOD, DOC I.653.1; Van de plannen
bevindt zich geen kopie of iets dergelijks in de dossiers.
163 Rapport, 23, NIOD, DOC I.653.1.
50