Pieter Schelte Heerema - Igitur - Universiteit Utrecht

stempel gezet op zijn persoon en zijn optreden. Ik ben ervan overtuigd dat Heerema een
bekwaam ingenieur is, die echter een onevenwichtig karakter heeft. Hij is moeilijk in den
omgang met anderen. Het heeft mij dan ook niet verwonderd, dat hij aanvankelijk bij de NSB
terecht kwam en daar de waardering en bevrediging heeft gezocht, die hij wellicht in een
andere omgeving niet kon vinden. Evenzeer acht ik het begrijpelijk, dat hij in de NSB kringen
al heel spoedig teleurgesteld werd en dat hij met hetzelfde enthousiasme zich daarop in geheel
andere richting heeft bewogen. Dat hij daarbij voor de illegale beweging belangrijk werk
heeft kunnen doen, verwondert mij geenszins. Ik acht hem een integer mensch, die echter
door een wat onbekookt radicalisme zichzelf veel moeilijkheden heeft bezorgd.” 178
Nadat Heerema door het Haagse hof is veroordeeld, gaat advocaat Reinhold in cassatie.
Hierop volgt een nieuwe rechtzaak waarna de Bijzondere Raad van Cassatie op 4 november
1946 uitspraak doet. De uitspraak van het Hof wordt vernietigd en Heerema wordt, gelijk de
eis van de procureur-fiscaal mr. G.E. Langemijer, veroordeeld tot een jaar en twee maanden,
met aftrek van voorarrest. Heerema zit dan officieel vanaf 28 augustus 1945 vast, en wordt
met onmiddellijke ingang in vrijheid gesteld. 179
Wat zijn rechters betreft kan Heerema door zijn verzetswerk en een kleine straf als
‘gezuiverd’ beschouwd worden. Heerema probeert zo snel mogelijk Nederland te verlaten. Hij
verzoekt de Adviescommissie Rechtsherstel en Beheer op 14 juni 1947 om een ‘no-enemyverklaring’.
Dit wordt hem verleent en Heerema wordt niet langer als ‘vijandelijk onderdaan’
beschouwd. Op 6 maart 1947 krijgt hij een vreemdelingenpaspoort, het Nederlandse
staatsburgerschap blijft hem ontnomen. 180
Heerema reist naar Venezuela, en vestigt zich te Maracaibo, ondanks protesten uit de
Nederlandse kolonie daar. Die zien Heerema als een “nazi-spion” en willen niets met hem te
maken hebben. De protesten worden onder andere verwoord door de consul te Maracaibo
Craandijk, die Heerema ook al in Budapest in 1940 meemaakte. Oud-minister Ringers staat in
deze korte affaire voor Heerema in en uiteindelijk loopt de ophef met een sisser af. 181
Heerema hervat zijn werkzaamheden die hij voor de oorlog neergelegd had. Hij treedt weer in
samenwerking met de eerder genoemde Venezuelaanse industrieel Belloso en werkt aan
178
Brief van Ringers aan Van der Laan, 17.4.1946, NA-CABR, dossier t.n.v. P.S. Heerema.
179
Schrage, Goedgemaakt, in E.C. Coppens red., Fabrica Iuris, 351.
180
Ibid. 352.
181
Ibid. 352-4.
55