respect”

Sociale verkiezingen
Wat leren we van de vorige
sociale verkiezingen?
■■Hilde Vereecken
“In geval van
twijfel primeren
de sociale
criteria.”
Omdat de sociale verkiezingen in
2016 grotendeels volgens dezelfde
wettelijke principes verlopen als in
2012, kan de rechtspraak erover een
handige leidraad zijn bij het uitklaren
van de begrippen. Een overzicht van
de meest voorkomende klachten en
betwistingen.
Tussen 9 en 22 mei 2016 staan de volgende
sociale verkiezingen op de agenda.
De voorbereiding ervan start nu al, in
december 2015. Omdat de verkiezingsprocedure
danig ingewikkeld en strikt is met vaste data waarop
bepaalde verrichtingen moeten gebeuren, gaat elke
sociale verkiezing gepaard met de nodige juridische
discussies. Olivier Wouters en Henri-François
Lenaerts, advocaten bij Claeys & Engels, maken een
doorlichting van de rechtszaken naar aanleiding
van de vorige sociale verkiezingen in 2012. Alles samen
gaat het om bijna 300 vonnissen en arresten.
“Het gros van de betwistingen gaat over de afbakening
van de technische bedrijfseenheid, de
concrete invulling van de definities van ‘leidinggevend
personeel’ en van ‘kaderleden’. Daarnaast zijn
er heel wat betwistingen over de kandidatuur van
werknemers. Ook de verkiezingsuitslag geeft vaak
aanleiding tot geschillen”, somt Wouters op.
Technische bedrijfseenheid
Een eerste reeks betwistingen speelt zich af bij
het begin van de verkiezingsprocedure, in de periode
X-60 tot X-5. X-60 is de dag dat de voorbereidende
procedure start en de eerste aankondigingen
gebeuren, onder andere over de technische
bedrijfseenheid en eventuele wijzigingen daarin,
het aantal personeelsleden per categorie, welke
functies tot het leidinggevend personeel en het kader
behoren.
“Na overleg met de werknemersvertegenwoordiging
neemt de werkgever op dag X-35 een beslissing
over de technische bedrijfseenheid, de leidinggevenden
en kaderfuncties. Als de vakbonden het hier
niet mee eens zijn, kunnen ze beroep aantekenen
bij de arbeidsrechtbank van de exploitatiezetel van
de onderneming. Hiervoor hebben ze zeven dagen
de tijd, tussen dag X-35 en dag X-28. De arbeidsrechtbank
heeft 23 dagen de tijd om een vonnis te
vellen (dag X-5). Tegen dit vonnis is geen hoger beroep
mogelijk”, waarschuwt Wouters.
De technische bedrijfseenheid wordt afgebakend
op basis van economische en sociale criteria.
“Ook in 2012 hebben de arbeidsrechtbanken veelvuldig
herhaald dat in geval van twijfel de sociale
criteria primeren”, merkt Wouters op. De rechters
blijken vooral naar het belang van de werknemers
te kijken. “Werknemers moeten over een goed werkend
overlegorgaan beschikken. Uit onze analyse
van de rechtspraak blijkt dat de arbeidsgerechten
in 2012 voor de afbakening van de technische bedrijfseenheden
voor de ondernemingsraad en het
comité voor preventie en bescherming op het werk
(CPBW), de economische en sociale criteria afwegen
in functie van de verschillende opdrachten van
deze twee overlegorganen. Verschillende arbeidsrechtbanken
benadrukken dat de inrichting van de
overlegorganen moet aansluiten op het beslissingsbeleid
en de ondernemingsrealiteit.”
Wouters wijst op een tendens tot zoveel mogelijk
centralisatie van de technische bedrijfseenheid
voor de ondernemingsraad, waar de economische
en financiële informatie wordt besproken. “Voor het
CPBW gaat de voorkeur veeleer naar een opsplitsing
van de organisatie in verschillende technische bedrijfseenheden
als er lokaal specifieke veiligheidsrisico’s
zijn. Als de welzijns- en veiligheidsrisico’s in
alle vestigingen dezelfde zijn, kunnen verschillende
preventiecomités evenwel contraproductief zijn.
Dat kan immers leiden tot een veiligheids- en welzijnsbeleid
met verschillende snelheden.”
Leidinggevende functies
De concrete invulling van de definities van het
‘leidinggevend personeel’ en in mindere mate van
de ‘kaderleden’ leidden ook weer in 2012 tot een
waaier van discussies. Het leidinggevend personeel
zijn de personen die belast zijn met het dagelijks
‘bestuur’ van de onderneming, en de werkgever
kunnen verbinden en vertegenwoordigen. Ook personeelsleden
die onmiddellijk ondergeschikt zijn
aan deze personen, voor zover zij ook opdrachten
van dagelijks bestuur vervullen, vallen onder dit begrip.
“Het zijn de leidinggevenden die de werkgever
zullen vertegenwoordigen in de ondernemingsraad
en het CPBW. Een goede omschrijving van deze lijst
is dan ook belangrijk. Want hoe kwalitatiever deze
lijst is samengesteld, hoe kwalitatiever het sociaal
50 | NR 155 | | DECEMBER 2015