Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<st<strong>ro</strong>ng>Emel</st<strong>ro</strong>ng><br />
Sayı/Nr. 31, Temmuz/Iulie 2011<br />
Qırırmtatar elifbesi<br />
Qırımtatar elifbesi 31 ariften ibaret olıp, olarnıñ 8-i sozuq ve 23-ü tutuq seslerni ifadeleyler.<br />
Elifbeniñ terkibi, tertibi ve ariflerniñ adları aşağıda ketirilgen.<br />
Aa (a)<br />
Bb (be)<br />
Cc (ce)<br />
Çç (çe)<br />
Dd (de)<br />
Ee (e)<br />
Ff (fe)<br />
Gg (ge)<br />
Ğğ (ğı)<br />
Hh (he)<br />
Iı (ı)<br />
Đi (i)<br />
Jj (je)<br />
Kk (ke)<br />
Qq (qı)<br />
Ll (le)<br />
Mm (me)<br />
Nn (ne)<br />
Ññ (ñe)<br />
Oo (o)<br />
Öö (ö)<br />
23<br />
Pp (pe)<br />
Rr (re)<br />
Ss (se)<br />
Şş (şe)<br />
Tt (te)<br />
Uu (u)<br />
Üü (ü)<br />
Vv (ve)<br />
Yy (yot)<br />
Zz (ze)<br />
H h arfi eki sesni ifadelemek içün qullanılır:<br />
а) tar teren til artı h: haber, hor, tahta, mıh;<br />
б) yengil nefes çıqaruvnı añdırğan tar faringal h. Bu ses arap, fars ve Ğarbiy Av<strong>ro</strong>pa tillerinden<br />
alınmalarda rastkele: Allah, merhum, rahmet, holding.<br />
Đhtar: h arfiniñ yazılışı ve telâffuzı eki türlü olmaq mümkündir: sahna – sana, şeher –<br />
şeer, rahmet – ramet, merhum – merum.<br />
 â arfi elifbege kirsetilmedi, çünki o arap ve fars tillerinden alınğan sözlerde yımşaq g, k, l<br />
tutuqlarından soñ kelgen ög sıra [a] sesini ifadelemek içün qullanılır: lâkin, rüzgâr, alâqa, tükân.<br />
Đmlânıñ esas prinsipleri<br />
Qırımtatar imlâsı aşağıda qayd etilgen printsiplerge esaslana:<br />
1. Qırımtatar imlâsınıñ esas prinsipi – morfologik (fonematik) printsiptir. Oña binaen,<br />
yerlerine köre deñişip kelgen fonemalar bir tarzda ifadelenmek, em de tamır ve yalğama<br />
morfemalarınıñ grafik birligi muhafaza etilmek kerekler. Misal olaraq, barğannar, annamaq dep<br />
telâffuz etilgen sözler barğanlar, añlamaq şeklinde yazılırlar.<br />
2. Fonetik printsip. Oña binaen, yazılış sözniñ yañğıravını aks ettirmek kerek. Teñeştiriñiz:<br />
kitap, amma kitabı; maqsat, amma maqsadı, çorap, amma çorabı.<br />
3. Ananeviy (tarihiy) prinsip. Oña binaen, zemaneviy edebiy tilniñ normalarına uyğun<br />
olmağanda bile anane olaraq pekingen yazılış şekli saqlanılır. Bu printsip boyunca yazılğan sözler<br />
pek siyrek rastkele: elverişli, alış-veriş, variyet.
Change language