Emel nr.31, anul 81 - Tatar.ro

kyaburlar, işlesinler tarlalarını ve versinler
vergilerini, denildi, o işe “kota” ismi verildi.
Bu ikilerinin çocüklarının okumaya hakları
olmadı”. Bunları çözdükten sonra, Đdayet bey
hatırladı nasıl 1951 în bir gününde agabeyi
Bükreş te iken, kendiside asker gibi eve izinli
gelmişken, batoz işlerine çalıştı. Boğdayı
topladılar, bağladılar, ezdiler, orak, arman
işlerini yapıp, hesap gördüler, 11.000 kilo
çıkarıp. ” Hesap gördüler parti adamları,
devlete borcün 7. 500 kilo çıktı ve bunu aldılar.
Evimize sevinerek 3.000 kilo buğday ile
geldim, çok sevinerek, çünkü başkaları daha az
aldılar. Đki gün sonra, saba, evimize “potera” –
askerler geldiler, tam 16 kişi.
- Nerede buğdayın, bandit? Dediler.
18 yaşında bir tatar gençiydim, nasıl
aktardılar yani devirdiler evi, tavanımızı,
avulımızı, bahçemizi. Alacak ekinleri için
gelmişlerdi çüvallarla, arabalarla. Sade o 3.000
kiloyu almadılar, her şeyimizi topladılar, ve
annem, ağlayarak, bir kürek – başı buğday
tavuklar için aldıkta, ona sert bağırdılar:
- Ne yapıyorsun, kyabur orospusı,
milletin ekmeğini ziyan ediyorsun!
Öyle güzel topladılar ki, hiç bir kilo
ekin evimizde kalmadı... Tavanımızda boş
bidonlar vardı süt bolluğu zamanından kalan,
onlarıda aldılar. Ne zaman bizleri tamamen
fakirleştirdiler, 308 //1953 kanununu yarattılar,
kanuna göre devlete verildi her ne mal-mülk
varsa, ve, böyle, kâburluk eziyetinden
kurtulduk. Idayet bey ağlamadı, erkekçe
kâtlerini gösterdi, 1989 dan sonra alan evrakı
annesinin, Fatma ablanın ve babasının, Đsleam
Velulla Đzet nın, tarlaları I. A. S. onları işlemiş
tam 47 yıl. Bedava işlemiş ve haksız sahiplere
ceza vermeden.
- Đdayet bey, sizin mektep odiysenizi
anlatabilirmisiniz?
- O, mektebimde, tam şu yıllarda,
kyaburlık cezasına rastladı, ya! Đlk ortaokul,
jimnazyo dediğimizi, Mirça lisesinde, en
meşhur okulda yaptım. 1947 de kapasite
imtihanımı aldım.
Amma liseye girebiliyorlardı sade işçi
ve fakir insanların çocukları, ona dair beni
verdiler Hydro-teknik okuluna, bende oraya
gitmedim menlikten, Ekonomik lisesine
yazıldım. Orada da tutmadılar ayni kâburluk
meselesinden, çünkü okul evrak köyden
<strong>Emel</strong>
Sayı/Nr. 31, Temmuz/Iulie 2011
38
istiyordu, onlarda babası kulak // kâbur
derseler, yanardın! Son yazılmalar Balıkçılık
lisesine oldu, ve, istemeyerek gezintilerle bir
yılım kayb oldu. 1950 yılında yetiştim tatar
muallim lisesine, yani romence Liçev
Pedagojik <strong>Tatar</strong>, o zaman kurulmuş ve muduru
Şefket bey idi.
Müfetişte tatardı, Ali Sacit bey, ikisi
tam tatar idiler ve onların faydalarını, talebe ve
millet gibi duymuştuk hepimiz. Giriş
imtihanımı ben birincilikle aldım, ” dedi
sevinerek hatıralarına 55 yıl sonra, Đdayet bey.
“Đkinci yıl gene imtihan verdim bir yılı
atlatmaya, kazandım ve direkt III-cı sınıfa
geştim. Sınıf sonunda Bakanlık karar aldı en
yiy okuyanlar gitsinler Üniversiteye Kazan’a
<strong>Tatar</strong>istana o zamanki sovyet birligine ve bu
hakkıda ben kazandım, birinci olup.
Amma, her bir ilerlemeye aile
araştırmaları, bilinen “orijin” koken, sosyal
kökenleri istenirdi. Ben” fena” olduğum için,
beni yollamadılar ve öyle başkaları gittiler o yıl
Rusya ya. Bizi, III-ci sınıfını bitirdikten sonra
mekteplere yolladılar tatarca muallim gibi, son
bitirmiş imtihanımı sene sonunda vermek için.
Manlayımda fena yazı olsada, bir sekreter II-ci
yeri tutan Babadağ kazasında, Nureddin, beni
aldı ve muallim yaptı, göz-kulak olurum onun
komunizmaya karşı duygularına deye,
korkmadan partisinden, ve, böyle, Dügünci de
1953 yılında tatar muallimi oldum. Sonra emir
geldi kâbur oğlanların hakkı yok muallimlik
mektebinde okumaya deyip. Benim gibi daha
vardı, Bolat Ferit Azaplarlı, Turgut Şimon
Kobadin lı, onlar gidip imtihan verip
diplomalarını aldılar, ben, ” dedi başını aşaya
alıp Đdayet bey, “yanlıştım, gitmedim, ve,
muallimlikle o zaman bitirdim... “
- Kolektiv kuruluşu ve tatarlar halkına
dair neler sakladınız hatıralarınızda? Çünkü,
dedim, dertli günleri sade dertliler unutmazlar!
Af etmek, o, başka!
- 1952- 1953 okul yılında muallim gibi
öz genç gözlerimle proseyi duydum: kolektive
isteyerek girmek propagandası çok ciddi oldu.
1952 küz aylarında bir Pazar günü, sabahleyin,
okulumuzun avulunda büyük şenlik kuruldı,
okul boyunca masalar dizildi, kızartılmış etler,
arabalar ekinle çüvallara dolmuş, meşhur
Kırjali çalgıcıları, kızıl komunistbayrağı ve
romen milliy bayrağı, Molotov kamyonun