Untitled - giriş

Bu, muttakiler için bir vazifedir.” 218 Đşte, Đslam’ın erkeğe yüklediği mali yükümlülük
ve kocanın aile içindeki sorumlulukları bütünlüğünde miras meselesi
değerlendirildiğinde, erkeğe kadından fazla miras verilmesinin adaletsizlik değil,
hakkaniyet olduğu anlaşılır. Bir diğer açıdan bu mesele, tamamen ekonomik olup
Đslâm’ın kadını ihmal ettiği anlamına gelmez. 219
Burada şöyle bir itiraz ileri sürülebilir. Günümüz toplumlarında genellikle
kadın da erkekle beraber çalışmakta, ailenin geçimi ve çocukların bakımı için gerekli
nafaka müştereken kazanılmaktadır. Yani kadın, erkeğin yüklendiği malî yükün
aynısını yüklenmekte, çalışma hayatının her alanında yer almaktadır. Bir bakıma
günümüz kadınının toplumdaki rolü, Kur’an’ın nazil olduğu zamanki kadın rolünden
oldukça farklılaşmıştır. Dolaysıyla böyle bir ortamda da kadının miras hissesi
erkeğin yarısı kadar mı olacaktır
Kadının miras hissesine geçmeden önce Đslam’ın sosyal hayatta kadına nasıl
baktığına kısaca değinmekte fayda var. Kur’an’ı Kerim iyiliği emretme kötülükten
sakındırma konusunda kadın erkek ayrımı yapmaksızın herkesin eşit derecede
220
sorumlu olduğunu belirtir. Bir nevi halkla idareciler arasında sözleşme
sayılabilecek biata, Hz. Peygamber döneminde kadınların da katılması ve buna
ayetin muvafakatı 221 seçme hakkına erkeklerle beraber kadınların da sahip olduğunu
göstermektedir. 222 Kadının kamu görevine katılıp katılamayacağı Đslam hukukçuları
arasında tartışma yaratmıştır. Ülkemizin önemli hukukçularından Hayreddin
Karaman, kadının kamu görevini konu alan bir makalesinde, kadının hâkimlik
görevini üstlenmesine dinî kaynakların bir engel teşkil etmediğini belirtir. Ayrıca
Karaman Kur’an nassları 223 ve bazı ilk dönem uygulamalarını delil göstererek
kadının devlet başkanlığı görevini de üstlenebileceğini ifade eder. Karaman’a göre
kadının kamu görevini üstlenme konusunda kaynaklarda yer alan farklı görüş ve
tartışmalar, bağlayıcı, kısıtlayıcı nasslardan çok örf, adet ve ihtiyaca, başka bir ifade
ile zamanın soysa kültürel ve ekonomik şartlarına bağlıdır. Makalesinin sonuç
kısmında Karaman, Đslâm’da kadının, gerektiğinde kamu görevi yapmasını
yasaklayan açık, kesin, bağlayıcı bir nass olmadığını, aksine bu kapıyı aralayan
deliller bulunduğunu kaydeder. Bununla beraber geçmişte ve günümüzde kadının
kamu görevlerinde nispeten az istihdam edilmesi, devlet başkanlığı görevinde ise
218 Bakara, 2/241. Ayrıca bkz. Bakara 2/ 236.
219 Şimşek, M. Said, Günümüz Tefsir Problemleri, s.373.
220 Hac, 22/41; Al-i İmran, 3/104, 110.
221 Mümtahine, 60/12.
222 Akdemir, Salih, Tarih Boyunca ve Kur’an’ı Kerim’de Kadın, İslamî Araştırmalar Dergisi, c.5, sa: 4, Ekim 1991,
s.265; Kur’an ve Sünnette göre kadının hâkimlik de dahil olmak üzere bakanlık ve devlet başkanlığı gibi her türlü
siyasi görevi üstlenmesinin bir mahzuru olmayacağıyla ilgili bir makale için bkz. Nejla Akkaya, İslam Hukukunda
Kadının Siyasi Hakları, İslamî Araştırmalar Dergisi, c.5, sa: 4, Ankara 1991, s.236-250.
223 Tevbe, 9/71; Neml, 27/22-44.
73