Untitled - giriş

Rahman, hırsızlık cezası ile ilgili ayete de aynı şekilde yaklaşılmasını ister. Fazlur
Rahman’a göre, klasik hukukçular hadlere son derece cömert bir şekilde “şüphenin
faydası” ilkesini uygulayarak ve hırsızlığın tarifini çok daraltarak bir “çıkış yolu”
bulmaya çalıştılar. Hakikatte bu, suçlu olan kişilerin cezalandırılmadıkları anlamına
geliyordu. Çünkü onların görüşüne göre diğer hiçbir ceza “hadd” cezasının yerine
getirilemezdi. Hemen hemen hiç uygulanmayan bir kanun (hele hele ilahî bir kanun)
varken bu ortamın meydana getirdiği ahlakî kötülük bariz olarak ortadadır. 304 Fazlur
Rahman’ın bu ifadelerinden, farklı gerekçeler bulmak suretiyle hemen hemen hiç
uygulanmayan el kesme cezası yerine, bir başka cezanın benimsenmesi gerektiği ve
böylece kanûnî boşluğun yarattığı ahlâkî bozuklukların da ortadan kalkacağı neticesi
çıkmaktadır. Fazlur Rahman’ın şüphelerle hadlerin düşürüldüğü yönündeki klasik
hukukçulara yönelttiği eleştiri abartılı ve doğru değildir.
El kesme cezasıyla ilgili düşüncelerini daha açıkça dile getiren bir düşünür de
Hasan Hanefî’dir. Hanefî’ye göre bazı insanların zihninde Đslâm, bedenî cezalar
sebebiyle, insan haklarıyla en az uzlaşan, tabiatın zıddı bir din olarak görülmektedir.
Bir anlık zaafın sonucu olan hırsızlığın, el kesme cezasıyla cezalandırılmasının kalıcı
bir sakatlığa sebebiyet verdiğini, halbukî bedene sahip olmanın tabiî bir insan hakkı
olduğunu söyleyerek, eli kesilmiş bir kişinin toplumdaki konumu ve onurunu nasıl
kazanacağı, tekrar eliyle iş görebilecek hale nasıl gelebileceğini sorgulayarak metne
rağmen bu cezanın uygulanmaması gerektiğini ileri sürer. 305
El kesme cezasını ayetin metnindeki illete göre değil de Kur’an’ın nüzûl
dönemi tarihî sosyal ve kültürel şartlarıyla gerekçelendiren M. Abîd el-Câbiri’ de
konuyla ilgili şu görüşleri ileri sürer:“Birincisi hırsızın elinin kesilmesi, Arap
Yarımadasında Đslâm’ dan önce de uygulanan bir ceza şekliydi. Đkincisi, el kesme
cezası, develeri ve çadırlarıyla bir yerden diğerine göç eden bedevî bir toplumda
uygulanmıştır ve böyle bir toplumda hırsızın ‘hapis’ cezasına çaptırılması mümkün
değildi. Zira o zaman, ne hapishane, ne duvar, ne mahkumların kaçmasını önleyecek
otorite, ne de onların iaşe ve ibatesini sağlayacak bir teşkilat vardı. Öyleyse, yegâne
çözüm yolu bedensel ceza olmaktadır. Böylesi bir toplumda hırsızlığın çoğalması,
kaçınılmaz bir biçimde o toplumun varlığının yok olmasına sebep olacaktır. Çünkü o
zaman, ne sınırlar, ne duvarlar, ne de servetin korunduğu güvenli yerler vardı.
Dolayısıyla, şu iki hedefi amaçlayan bedenî ceza, zorunlu olarak kendisini ortaya
koymaktadır. Tekrar çalma imkânını nihaî olarak ortadan kaldırmak ve insanların
kolayca hırsızları tanıyacakları bir alameti kişide sürekli olarak bulundurmak.
Kuşkusuz, elin kesilmesi de, bu iki amacı birlikte gerçekleştirir. Netice itibarıyla,
304 Fazlur Rahman, İslâmî Çağdaşlaşma; Alanı, Metodu ve Altarnatifleri, s.318-319.
305 Hanefî, Hasan, Soruşturma, İslâmiyat, c.1., sa: 4 , Ekim-Aralık 1998, s.287-288.
88