Untitled - giriş

hükmün değerlendirilmesidir. Bir başka açıdan buna “durumsallık” diyebiliriz.
Bunun anlamı belirli bir durum ve şartlar için konulmuş olan hükmün o şartlarda
uygulanması, o durumun ortadan kalkmasıyla da bu hükmün uygulanmamasıdır.
Yani bu ictihadlar, tarihselci yorumcuların ileri sürdüğü tarzda bir kısım nassla sabit
hükme alternatif hüküm getirmek olmadığı gibi, buradan Kur’an ahkâmının
tarihselliğine dayanak çıkmaz.
Kur’an’ın getirdiği hükümlerin nihaî hükümler olmadığı, tedric mantığı gereği
bu hükümlerin ikmalini insanlara ve zamana bıraktığı, zaman içerisinde maslahat
gereği bu ahkâmın tamamlanacağı düşüncesi bize göre doğru değildir. Çünkü bu
düşünce, Kur’an’ın son kitap ve Đslam şeriatının son şeriat olduğu gerçeğine ters
düşmektedir. Hâlbuki biz çok açık bir şekilde bilmekteyiz ki, yüce Allah yeni bir
kitap ve yeni bir din göndermeyecektir. Ve bu dinin tamamlandığını kendisi haber
vermektedir. Bize göre son kitabın hükümleri tamamlanmıştır, beşer vasıtasıyla onun
ikmali gibi bir beklenti söz konusu olamaz.
Kanaatimizce Kur’an’ı anlama ve yorumlamada yorumcunun Kur’an
tasavvuruyla yapılan yorum arasında sıkı bir ilişki vardır. Kur’an Müslüman için
hem bir bilgi kaynağı hem de inanca konu bir kitaptır. Bir metne iman etmek, o
metinle inanan kişi arasında diğer metinler arasında olmayan türden bir ilişkinin var
olduğu anlamına gelir. Bir Müslüman için yaşamın realiteleri ne kadar önemli ise,
imana konu olan kitap da o kadar ve hatta daha fazla önemlidir. Kur’an’ı devre dışı
bırakma anlamına gelebilecek ve izafî konuma indirgeme ihtimali doğabilecek hiçbir
yorum ve yöntem sağlıklı değildir. ∗
∗ Bu makale 2004 yılında Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde “Kur’an Tefsirinde Tarihselci
Yöntem” adıyla hazırlanmış olan Doktora tezinin özetlenmiş ve makale formatına dönüştürülmüş
şeklidir.
97