Untitled - giriş

güvenliğini tehdit eden hırsızlık gibi toplumların kangren olmuş yarasını iyileştirecek
herhangi bir başka ceza formülünün bulunabileceğini ve bunun Kur’an’ın getirdiği
sert ama gerekli tedbirin yerini tutabileceğini düşünmüyoruz.
SONUÇ
Tarihselcilik düşüncesinin kökenleri batıda oldukça gerilere dayanmaktadır.
Đlkçağ düşüncesinde mitolojiler önemli bir yer tuttuğu için önceleri tarihin öznesi
olarak tanrılar görülmüş, doğa araştırmalarında aklın etkinliği ve insanın ön plana
çıkmasıyla bu süreçte de tarihin öznesi olarak insan görülmüştür. Dolayısıyla
Đlkçağ’da tarihin yönü döngüseldir.
Ortaçağ’da düşüncenin merkezinde din vardı. Bu çağda Yahudilik ve
Hıristiyanlığın getirmiş olduğu zaman anlayışları çizgisel tarih anlayışının
yerleşmesine neden oldu. Tabiatıyla bu iki dine göre doğayı ve doğadaki olayları
yaratan Tanrı olduğu için, doğa alanındaki yasalar ile tarih alanındaki yasalar
arasında bir fark görülmemiştir. Dolayısıyla Batı düşüncesinde Ortaçağ’da tarihin
öznesi olarak Tanrı görülmekteydi. Tarihselcilik, Batı düşüncesinde tarihin mahiyeti,
öznesi, yönü ve nasıl anlaşılıp değerlendirileceğine dair yapılan uzun tartışmalar
neticesinde ortaya çıkmıştır.
Reform sonrasında Hıristiyan teologlar, Kitab-ı Mukaddes’e yaklaşımlarında
tarihselci-tenkitçi yönteme başvurmuşlardır. Bu dönemde Kutsal Kitab’ın literal
anlamda sürekli onaylanan bir anlayıştan uzaklaşılarak, tarihsel-nesnel bir şekilde
anlaşılması teşebbüsleri doğdu. Yine Protestan teologlar Kutsal Kitab’ı yorumlama
işinin belli bazı doktrinleri doğrulama aracı olmaktan çıkartılarak, metnin tenkitçi bir
gözle okunması gerektiğini ifade ettiler. Denilebilir ki önceki döneme bir reaksiyon
olarak kutsal metinlerin literal anlamını tenkit eden ve onu aşan bir anlayışla bu
metinlerin okunması şeklinde bir anlayış bu döneme hakim oldu. Ayrıca tekrar
bireyin ön plana çıkması sebebiyle tarih yapıcı olarak insan görüldü.
Her konuda akla öncülük tanıyan, bilgi yönleri olarak da gözlem ve deneyi esas
alan Aydınlanma dönemi, hayatın her alanında dinî bir dünya görüşünden insan
yapısı ve seküler bir dünya görüşüne geçiş anlamına gelmektedir. Aydınlanmanın
ortaya koyduğu bu dünya görüşüne göre insan, her zaman her yerde aynı varlıktır.
Ayrıca insan aklı da her yerde ve devirde aynıdır. Đnsan aklı ve insanlığın manevi
yapısının her yerde bir ve aynı olduğu düşüncesinden hareketle, bilimin de genel
geçerliliğe sahip olması gerektiği düşünüldü. Đşte bu aydınlanma dönemi aklının
ortaya koyduğu evrenselci anlayışa ve genel geçerliliğe bir tepki olarak tarihselci
yöntem doğdu.
Aydınlanma dönemi aklının ve pozitivist düşüncenin ortaya koyduğu
evrensellik anlayışı mekânik bir evrenselliktir. Oysa bizim Kur’an’ın evrenselliğiyle
kastettiğimiz husus, bu tarz bir evrensellik değildir. Kanaatimizce Kur’an’ın
93