Untitled - giriş

unutma illeti değişmiştir. Đşte bu bölgelere mahsus olmak üzere, kadının şahitliği
erkeğin şahitliğine eşit sayılabilir. Bununla beraber, illetin tekerrürünün hükmün
tekerrürünü gerektirdiğinden, bu hükmün yeniden devreye gireceğini ifade eder. 294
Sonuç olarak bizde diyoruz ki ayetin metninde de yer aldığı gibi iki kadının
şahitliğinin bir erkeğe eşit sayılması ticarî konularla ilgilidir. Bu kadının ilgi
sahasının dışında bir konudur. Hz. Peygamber bir hadisinde bedevînin şehirliye
şahitliğinin geçerli olmadığını belirtir. 295 Bedevînin şehirliye şahitliğinin geçerli
sayılmaması şehir hayatına yabancı olması ve hadiseleri yanlış algılaması ihtimali ile
ilgilidir. Kadınların doğrudan bilgi sahibi oldukları konularda onların şahitliklerinin
yeterli görülmesi, bir erkek yerine iki kadının şahitliğini istemenin ticarî tecrübe
azlığından kaynaklandığını doğrular niteliktedir. Ancak bu durum, dünyanın her
tarafındaki kadınların ticarî tecrübe kazandığı anlamına gelmez. Bu hükmün, illetinin
baki olup olmamasına göre değerlendirilmesi gerektiği düşüncesindeyiz. Günümüzde
hükmün her bölgede herkes için artık değiştiği söylenemez. Mesele bölge, bilgi ve
tecrübe bazında hatta fert fert ele alınabilir.
III- Cezalar
Kur’an’ı Kerim’deki inançla ilgili ayetlerin Mekke’de, hukuka dair olan
ayetlerin Medine’de indiği bilinen bir gerçektir. Zira inançları değişmemiş bir
toplumu onların kabul etmedikleri veya tamamen benimsemedikleri yeni bir dinin
hukûkî kurallarıyla sorumlu tutmak beraberinde önemli bazı problemler doğurabilir.
Bir başka açıdan, hukûkî kuralların uygulanması için bağımsız bir toplum ve bu
toplumu idare eden bir yöneticinin bulunması gerekir. Bu imkânlara Müslümanların
Medine’de kavuştuklarını görüyoruz. Đşte bu gibi sebeplerle hukûkî ayetler
Medine’de indirilmiştir.
Đnsanların yer yüzünde insanlığını unutup her türlü fesadı ve bozgunculuğu
işlediği dönemlerde yüce Allah, toplumu ıslah etmek için peygamberler
göndermiştir. Bu peygamberler, çevresindeki insanları tevhide çağırmış ve onlara
ahlakî telkinlerde bulunmuşlardır. Ancak, toplum düzenini korumak sadece ahlakî
telkinlerle gerçekleşmez. Toplum düzenini sağlamak için bazen zorunlu kurallara
ihtiyaç duyulur. Đşte hukuk kuralları bu zorunluluktan doğmuştur. 296
Hukukun gözettiği en önemli gayelerden biri, toplum düzenini sağlamaktır.
Toplum düzeninin korunması da ancak ortaya çıkan kargaşa, fitne ve tecavüzlere
meydan vermemek, bunların yollarını kapatmak suretiyle olur. Bunun yolu ise,
hukûkun bu konuda kuralları belirlemesi ve icra makamının bunları uygulamasıyla
294 Bulaç, Ali, “Mekasidu’ş-Şeria Bağlamında Kadının Şahitliği Konusu,” İslami Araştırmalar Dergisi c.5, sa.: 4 Ekim
1991, s.309.
295 Ebû Davûd, Akziye, 17; Ibn Mâce, Ahkâm, 30.
296 Şimşek, M. Said. Kur’an’ın Ana Konuları, s.287.
86