Untitled - giriş

nadiren bulunması Đslâm’ın tezini güçlendirmektedir. Yüce Allah erkek ve kadına,
birbirini tamamlayan farklı özellik ve kabiliyetler vermiştir. Bu özellik ve
kabiliyetler, aksine bir ihtiyaç ve zaruret bulunmadıkça tabii bir iş bölümünü ve
öncelikler sistemini beraberinde getirmektedir. Dolaysıyla devlet başkanlığında
öncelik erkeklere aittir; bu görevin gerektirdiği fıtrî donanım daha ziyade erkeklerde
vardır, bununla beraber ihtiyaç ve zaruret bulunursa kapı kadınlar için de açıktır. 224
Bize göre burada sorgulanması gereken husus, modern toplumlarda olduğu gibi
kadının da erkekle beraber ailenin geçim yüküne ortak olmasının ne derece doğru
olduğudur. Đslâm âlimleri, ailenin geçimi hususunda kadının çalışarak kocasına
yardımcı olmasının caizliğinde ittifak olduğunu belirtirler. Ancak ailenin geçimine
kadının katkıda bulunması zorunluluk değil, ihtiyarî bir durumdur. 225 Đhtiyaç ve
zaruret hallerinde rollerin değişmesine bir engel de yoktur. Kadına erkeğin
yüklendiği mali yükümlülüğün aynısını yüklenmeyi zorunlu kılan pek çok modern
hukuk, buna dayanarak onların miras paylarını da eşit görmektedir. Đslam ise kadın
ile erkek arasında iş bölümü öngörmekte onların fizyolojik durumlarını da göz
önünde bulundurarak farklı roller vermekte, her birinin bu yükümlülüğüne göre
hakkı farklılık arzetmektedir. Bu bakımdan Đslâm’ın, erkekle kadının miras paylarını
farklı tayini âdil ve hukûka uygun bir paylaşımdır. Eğer Đslâm, kadını da erkek gibi
ailenin geçimi ve diğer harcamaları konusunda eşit bir seviyede tutsaydı,
muhtemelen miras da ona göre bölünürdü.
Burada üzerinde durulması ve tartışılması gereken bir diğer konu da Mustafa
Sıbaî’nin sorusuyla kadının ailenin geçim yükünü erkekle eşit bir şekilde
yüklenmesinin aile ve toplum maslahatına ne kadar uygun olduğudur. Cevabında
Sıbaî, modern dünyanın kadınla erkeği eşit bir şekilde malî yükümlülüğün altına
sokmasının doğurduğu olumsuz sonuçlara detaylı bir şekilde işaret etmektedir. 226
Kadının mali yükümlülükte erkekle eşit derecede sorumlu görülmesi, özellikle
ülkemizde olduğu gibi gelenekle modernite arasında sıkışmış toplumlarda kadının
fizikî yapısı da dikkate alındığında ona karşı yapılmış bir haksızlıktır. Biz bu
düşünceyi öne sürerken kadını toplumsal hayattan tamamen soyutlamayı ve onu
eğitim ve öğretim hayatından uzaklaştırmayı kastediyor değiliz. Elbette kadın
toplumsal hayatın çeşitli alanlarında kendi doğasına ve kabiliyetine uygun işlerde
çalışabilir. Ama bu durum batılı toplumlarda olduğu gibi hayatın her alanında
kadının çalışma hayatının tam ortasında olacağı anlamına gelmez. Âile geçimine
katkıda bulunmak amacıyla da asla kadının kamuda çalışmasında bir takım ilkelere
224 Karaman, Hayreddin, “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi” İslâmî Araştırmalar Degisi, c.5, sa: 4,
Ankara 1991. s.289-291.
225 Sıbaî, Mustafa, el- Mer’e beyne’l Fıkh ve’l Kanûn, s.36; Karaman, Hayreddin, “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve
Kamu Görevi, s.289; Şimşek, M. Said, Günümüz Tefsir Problemleri s.358.
226 Sıbaî, Mustafa, a.g.e. s.36.
74