2007 yılı il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

5.0’dan büyük olan toplam 130 deprem olmuştur. Bu depremlerde yaklaşık 80 bin kişi
yaşamını kaybederken,150 bin kişi yaralanmış ve 600 bin konut hasara uğramıştır.
17 Ağustos ve 12 Kasım 1999depremlerinin yolaçtığı felaketler,onbinlerce insanın
yaşamını yitirmesine ,yaralanmasına,binlercesinin sakat kalmasına yolaçmış,300 bin
civarında konut ve işyeri kullanılamaz hale gelmiş ve bir milyon civarında yuttaşımız
barınaksız kalmıştır.
Marmara Depreminin üzerinde oluştuğu KAFZ,Bingöl-Karıova’dan başlayıp,Kuzey
Anadolu dağları boyunca ilerleyip Marmara bölgesine ve Ege Denizi’ne kadar devam
etmektedir. Uzunluğu yaklaşık 1200 km olan KAFZ ,sağ yönlü,yanal atımlı diri bir fay
olup,hareket hızı yaklaşık 20 mm/yıl düzeyindedir.KAFZ tek bir kırık olmayıp,pekçok faydan
oluşan geniş bir kuşaktır. Bu kuşağın eni birkaç yüz metre ile 3-5 km arasında değişmektedir.
Bu kuşakta değişik uzunlukta birçok fay yeralmaktadır. Karlıova’dan Bolu’ya kadar olan tek
bir genel hat boyunca uzanan KAFZ ,Bolu’nun batısından başlayarak doğu-batı uzanımlı
kollara ayrılmaktadır. Kuzey kolun İzmit-Mürefte arasında,Marmara denizi içindeki uzanımı
uzun süredir tartışma konusu olmuş,bu konuda değişik modeller ileri sürülmüştür.
Günümüzde,halen ,kuzey kolun Marmara denizi içindeki uzanımı araştırma konusudur.
KAFZ üzerinde 1912 Şarköy-Mürefte(Mw:7.4) , 1939 Erzincan (Mw:8.0) ,1942 Niksar-
Erbaa (Mw:7.0),1943 Ladik (Mw:7.6),1944 Çerkeş-Gerede-Bolu (Mw:7.5), 1957 Abant
(Mw:6.8), 1967 Adapazarı-Mudurnu(Mw:7.1) ve 1992 Erzincan (Mw:6.8) depremleri
olmuştur. 17 Ağustos Gölcük ve 12 Kasım Düzce depremleri gözönüne alındığında ,1912
Şarköy-Mürefte depremi ve 12 Kasım Düzce depremi dışındaki depremlerin doğudan batıya
doğru zincirleme bir oluşum süreci gösterdiği anlaşılmaktadır. Büyüklüğü 7 civarında olan bu
depremlerdeki sıralanış,KAFZ üzerinde doğudan batıya doğru bir sonraki oluşacak olan
depreme yoğun gerilme aktarması yapıldığını göstermektedir.
Bir doğa olayı olan depremin engellenmesinin mümkün olmadığı herkes tarafından
kabullenilmiş bir gerçektir. Depremlerin önceden belirlenmesi,ne zaman,nerede ve ne kadar
büyüklükte olacağının saptanmasıyla mümkündür. Depremlerin önceden belirleme
çalışmalarında değişkenlikleri izleyebilecek teknolojiler olmasına karşın,ne zaman olabileceği
konusunda bilimsel yetersizlikler vardır. Doğanın ve depremlerin karmaşıklığı,bu konuda
daha somut sonuçlara ulaşılmasını geciktirmekte ve bunun çözümü için daha fazla bilgiye ve
teknolojinin gelişmesine gereksinim duyulmaktadır.
P.1.1.2.HASARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE NEDENLERİ
A-DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ VE YAYINIM ÖZELLİKLERİ
Depremin aletsel büyüklüğü,depremin kaynak parametreleri açısından hasarda başta
gelen etkendir.Bunun yanısıra,ivme değerinin büyük oluşu,odak derinliğinin sığlığı hasarı
arttırıcı unsurlar içindedir.
Yayınım özellikleri ise deprem sırasında faylanma boyunca oluşan elastik dalgaların
yayınım özelikleri ile ilgilidir. Özellikle doğrultu atımlı faylarda yayınımın doğrultusunda
hasar çok fazla olmaktadır. 17 Ağustos 1999 depreminde Adapazarı,Gölcük,Değirmendere,
Halıdere, Yalova ve Çınarcık yerleşim alanlarındaki hasarın büyüklüğünün bir nedeni de
budur.
B-ZEMİN KOŞULLARI
Deprem bölgesinde yapılan saha gözlemleri yapı hasarlarında zeminin dinamik ve
jeolojik özelliklerinin belirleyici olduğunu ortaya koymuştur.
Bu durum özellikle Gölcük,İzmit,Yalova,Sapanca,Adapazarı ve Akyazı’da gözlenmiştir.
244