Show publication content!

4 PISMO PG
Lech Wałęsa na Politechnice Gdańskiej, 26 listopada 2010 r.
Na temat XXX-lecia powiedziano już bardzo wiele...
Lech Wałęsa
Fot. K. Krzempek
Panie i Panowie, Szanowni Państwo,
na temat XXX-lecia powiedziano już bardzo wiele. Jednak myślę,
że należałoby dopowiedzieć jeszcze więcej. Takie spotkania
powinny temu służyć. Jednocześnie, jako świadkowie większości
tych wydarzeń, powinniśmy spróbować uporządkować
tamten czas, wyszczególniając pewne rzeczy istotne, a inne
odsyłając na boczne tory. W swoich wystąpieniach praktykuję
coś takiego, co nie zawsze przynosi mi chwałę. No, ale jako
rewolucjonista postanowiłem pozostać nim do końca. Niezależnie
od tego, co dzisiaj sądzimy o tej walce i o jej efektach,
to jednak musimy zauważyć, że naszemu pokoleniu, zdarzyły
się w tej sztafecie rzeczy duże. Nie tylko zmienialiśmy stulecia
czy tysiąclecia, ale właściwie uczestniczyliśmy w zmianie
epok. Epoka wielkich podziałów, granic, bloków i konfrontacji
przy naszym udziale prawdopodobnie się zakończyła. Zaczęła
się epoka intelektu, informacji i globalizacji. Zjednoczyliśmy
Niemcy i usunęliśmy granice w Europie. W przyszłości konieczna
będzie likwidacja granic w wymiarze globalnym, bo
niektóre problemy w naszym rozwoju zaszły tak daleko, że nie
mieścimy się nawet na kontynentach. Z tego punktu widzenia
okazaliśmy się pokoleniem, które pięknie burzyło i rozpoczynało
w pięknym stylu budowanie. Medali, które wybito na
dzisiejszą okazję, należałoby wręczyć o wiele więcej ludziom,
którzy w tym burzeniu dobrze się zasłużyli. Wolałbym, abyśmy
jako to pokolenie – piękne i zwycięskie – pomyśleli bardziej
o budowaniu. Musimy zauważyć, że tamta epoka zostawiła
nam oprzyrządowanie, oprogramowanie i struktury, które odpowiadały
tamtej epoce, które jakoś tam – gorzej czy lepiej
– wtedy funkcjonowały. To, co było dobre dla państwa, wcale
nie musi być dobre w wymiarze europejskim i globalnym.
Aby zacząć budować, musimy dużo dyskutować, uzgodnić, co
wystarczy tylko poprawić, a co należy głęboko zmienić w zakresie
programów i struktur. Trudno jest budować bez odpowiedzi
na trzy zasadnicze pytania. Pierwsze dotyczy tego, jaki
system ekonomiczny jest niezbędny dla wielkiej, zjednoczonej
Europy? Przecież nie przypuszczacie, że taki kapitalizm, jaki
jest teraz, taka niesprawiedliwość jest w stanie przetrwać kolejne
stulecie. Nie ma mowy. Przykładem jest sytuacja Grecji.
Pierwsze pytanie dotyczy więc ekonomii nowej epoki. Drugie –
demokracji. Była ona ograniczona granicami, strachem przed
komunizmem, faszyzmem i sąsiadami. To się wszystko jakoś
dotąd trzymało. Teraz, kiedy nie boimy się sąsiadów, kiedy
znosimy granice, a nawet podważyliśmy Pana Boga, jest jasne,
że trzeba tu innych rozwiązań. Do praw, które do tej pory były
uwypuklane w demokracji, trzeba będzie co najmniej dopisać
obowiązki, by była ona pełna i poważnie traktowana. Najważniejsze
pytanie dotyczy tego, na czym my w ogóle chcemy budować
swoją przyszłość? Połowa świata, kiedy takie pytanie
zadaję na różnych kontynentach, odpowiada: „zbudujmy cały
świat na wolnościach, na wolnym rynku i na suchym prawie”.
I to wystarczy, na skróty, do tego budowania nowej epoki. Ta
odpowiedź jest błędna. Na tym się nic nie zbuduje. Prędzej
czy później egoizm, prywata rozsadzi taki ład. Nie będzie miał
nad tym nawet kto zapanować. Potrzebne są wartości. Musimy
w tym pokoleniu uzgodnić wspólne wartości, które dziś
wszyscy uznają za fundament pod budowę naszego kontynentu,
a jutro w wymiarze globalnym. Na tym możemy stawiać
wszelkie inne budowle. Dopiero po odpowiedzi na te wielkie
pytania, należy wspólnie uzgodnić programy i struktury w celu
realizacji uzgodnionej wizji. To tyle, jeśli chodzi o jakieś kierunkowe,
przyszłościowe rzeczy.
Szanowni państwo, obchodzimy dziś XXX-lecie, a ja obchodzę
przede wszystkim czterdziestolecie – mój rok siedemdziesiąty
– rok przegrany, ale bez niego nigdy nie poprowadziłbym
tak tej walki, jak poprowadziłem. Nigdy. Wojciech Gruszecki
z Politechniki nie byłby w prezydium komisji krajowej. Moi koledzy
byli przeciw włączaniu kogokolwiek z zewnątrz do ścisłego
grona stoczniowego. To po pierwsze. Po drugie – jak wiecie
filozofia komunistyczna była prosta w tamtej walce. Nie pozwolić
opozycji się zorganizować. Nie pozwolić nawet spotkać
się w większym gronie. Zawsze nas rozbijano. Każda próba
organizacji była rozbijana przez komunistów. Natychmiast też
organizowano państwowe kontrmanifestacje, pokazując – co
to za „zgromadzenie”? co to za „opozycja”? co to za „walka”?
Patrzcie – ilu nas popiera. Kto chce zobaczyć takie obrazki,
niech dziś przyjrzy się północnokoreańskim spędom pierwszomajowym.
U nas to także robiono, a po każdej walce takich
spędów było więcej. Nie mogliśmy się zorganizować. Zorganizował
nas Ojciec Święty, ale nie żartujmy, nie do walki z komunizmem
– Ojciec Święty nie zamierzał czegoś takiego robić.
On nas zorganizował do modlitwy. Uprosiliśmy Niebiosa, ale
przede wszystkim zobaczyliśmy, jak nas jest dużo. Przestaliśmy
się bać. Kiedy byliśmy tacy mocni, tak bardzo dużo nas było
rzuciliśmy w twarz systemowi przed kamerami z całego świata:
„My was nie chcemy, my was nigdy nie chcieliśmy”. Gdyby
nawet nas wtedy rozbito, zostałby ślad. Kiedy Polacy mogli powiedzieć,
co sądzą o systemie, skorzystali z tej okazji. To było
pierwsze, największe zwycięstwo nad komunizmem. W roku
osiemdziesiątym te dziesięć milionów ludzi, komuniści nie mogli
już w odpowiedzi zorganizować większej manifestacji. To
należałoby uznać za pierwsze zwycięstwo nad komunizmem.
Nr 10/2010