Show publication content!

40 PISMO PG
Tę piętnastowieczną formułę prawną,
zaczerpniętą ze statutów nieszawskich,
choć nieraz nadużywaną, zawsze
warto przywołać, gdy dzieje się coś, co
nas dotyczy. A pasuje ona jak ulał właśnie
teraz, gdy konkretyzują się zapowiedzi
daleko idących zmian w uregulowaniach
prawnych, fundamentalnych dla naszego
świata – nowa wersja ustawy o szkolnictwie
wyższym oraz ustawy o stopniach
i tytule naukowym przeszły już w Sejmie
przez pierwsze czytanie.
Ktoś powie, żem zbytni czarnowidz, ale
naprawdę trudno mi znaleźć dobre słowo nie
tylko o tych dwóch dokumentach, ale także
o całym „manewrze transformacyjnym”, jakiemu
podlegamy w ostatnich latach.
Długo by o tym mówić, więc ograniczę
się do kwestii zasadniczych. Otóż
jako główną przyczynę moich zastrzeżeń
wymieniłbym nadmierne poszerzenie
znaczenia terminu „nauka”, realizowane
w dodatku przez specyficznych pięknoduchów,
dla których wzorcem piękna są Inne
Kraje (uwaga: te dwa słowa wymawia się
z zadumą ciepłą, a tęskną), niestety – naśladowane
w bardzo wybiórczy sposób…
Rzecz w tym, iż u nas człowiekiem nauki
jest zarówno ten, kto ślęczy w laboratorium
fizycznym, jak i ten, kto garbi się nad
historycznymi księgami. W efekcie, powiedzmy
profesor socjologii, brylujący w
telewizyjnej publicystyce, chodzi w glorii
specjalisty, dysponującego obiektywnymi
metodami opisu i oceny naszego świata,
żerując na tym nieuprawnionym uogólnieniu,
nawet jeśli jest ewidentnie stronniczy
i głosi nie uczone prawdy, lecz zaledwie
swoje osobiste poglądy.
W racjonalnym świecie anglosaskim
mają tu zróżnicowane terminy – „nauka”
w sensie ścisłym to „science”, ale nasze
„nauki humanistyczne” to już „arts”. Żeby
zaś nie mylić humanistów z artystami, na
naszą „sztukę” mówią „fine arts”.
Ktoś mówi, że dziwaczę? No to rzućmy
okiem na ten nieszczęsny „system boloński”.
Zapewne, po siedmiu semestrach licencjatu
z socjologii można bez wątpliwości
„zrobić” trzysemestralną magisterkę
Uwaga!
felieton...
felieton...
felieton...
felieton...
„Nic o nas bez nas”
z filozofii. Ale w imię czego mamy kształcić
siedmiosemestralnych inżynierów?
Podkreślam: chętnie dam się przekonać.
Ale jak dotychczas, poza ogólnymi
banałami niekoniecznie odpowiadającymi
prawdzie, dociera do mnie tylko przymus
prawny, najwyraźniej związany z nadreprezentacją
„arts” nad „science”.
A przymus ten wcale nie jest taki zabawny,
jeśli zdamy sobie sprawę ze słabości
publicznej debaty w naszej branży
i z praktycznego braku protestów oddolnych
(z których najwyraźniej zrezygnowaliśmy
na własne życzenie). W efekcie
mamy to, co mamy – potężne zawirowanie
naszego systemu już za progiem i trudno
ufać, że rozejdzie się po kościach.
Pozostaje więc hasło „ratujmy co się
da” – bo skoro nie należy kopać się z koniem,
czyli z Ustawodawcą, to przyłóżmy
się do tego, co w dużym stopniu zależy od
nas, czyli do naszego Statutu.
W związku ze zmianami w ustawach,
także on musi ulec zmianom. Niektóre będą
oczywiście narzucone, ale w wielu ważnych
kwestiach otrzymamy możliwość manewru,
a ponadto – wprowadzenia do tej naszej
głównej regulacji tego, czego prawo nie zabrania,
a co uznamy za słuszne.
Rys. Krystyna Pokrzywnicka
Ot, choćby sprawy ustroju Uczelni,
a w szczególności – jednostek na różnych
poziomach organizacyjnych. Nie da się
ukryć, że zasadnicze znaczenie mają Wydziały
– to one otrzymują uprawnienia naukowe
i to one prowadzą kierunki studiów.
Jest więc Uczelnia swoistą federacją Wydziałów.
Ale z drugiej strony musi istnieć
możliwość racjonalnego i uzasadnionego
wspomagania Wydziałów, które chwilowo
słabują, a dają nadzieję na ozdrowienie.
Zaś z trzeciej strony – Wydziały chronicznie
słabe nie mogą dołować całej Uczelni.
Jeśli chodzi o jednostki niższego szczebla,
to w moim przekonaniu najlepsza jest
pełna elastyczność. Zauważmy, że w poważnych
uczelniach poważnych krajów aż
roi się od rozmaitych struktur wewnętrznych
– są instytuty, katedry, zakłady, zespoły,
pracownie, jednostki, szkoły, grupy i co
tam jeszcze. Albowiem to struktura musi
służyć sprawie i niedopuszczalne jest, aby
jakiekolwiek czynniki pozamerytoryczne
uniemożliwiały prace tym, którzy pracować
chcą i których praca przynosi dobre wyniki.
A że bliższa ciału koszula, to więcej emocji
z pewnością rozbudzą sprawy pracownicze.
Szanowny Ustawodawca uznał między
innymi, że ma być dyscyplina – osiem
lat asystentury plus osiem lat adiunktury,
a gdy nie ma habilitacji (habilitury?), to do
widzenia. I co? Czy zakorkujemy się wykładowcami?
A czy uczelnie wytrzymałyby
sytuację, gdyby każdy pracownik w terminie
zrobił habilitację? A czy nasz potężny
i prężny przemysł przejmie falę czterdziestolatków,
zwalnianych masowo z braku
habilitacji? A czy ktoś podjąć zechce u nas
pracę ze świadomością, że w czterech na
pięciu przypadkach w rozkwicie zawodowej
wydajności będzie musiał z godnego
adiunkta zamienić się podstarzałego inżyniera,
mającego słabe doświadczenie
zawodowe?
A studenci i studia? I doktoranci! Ileż
tu jest tematów, z których kwestia oceny
nauczycieli przez studentów zasługuje na
osobny referat!
Nie da się ukryć, że wchodzimy w tęgi
wiraż, toteż trzeba się dobrze przygotować,
by nie wylądować za burtą i legnąć
na manowcach z ręką zanurzoną w nocniku
(jak mówi przysłowie). Więc do dzieła
– przynajmniej przeczytajmy to, co nam
wypieka nasze Ministerstwo (tekst jest
dostępny na ministerialnej stronie internetowej)
i śledźmy prace naszej uczelnianej
Komisji Statutowej. Ona już pracuje!
Jerzy M. Sawicki
Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
Nr 10/2010