Show publication content!

6 PISMO PG
COS
'
MNIE CIAGNELO,
BYLEM CIEKAW, ' CO SIE TAM BEDZIE DZIAC
'
' '
Na początku 1968 roku w radiu „Kościerzyna” (Radio Wolna
Europa) coś mówią o Dziadach Adama Mickiewicza
wystawionych w Teatrze Narodowym w Warszawie.
Sztuka została przyjęta bardzo entuzjastycznie, Holubek zagrał
wspaniale, trzymał publiczność w napięciu, a później szałowi
radości widzów nie było końca – relacjonuje RWE.
Jak dziś pamiętam, mówiono, że niektórzy działacze partyjni
wysokiego szczebla z KC uważali, iż sztuka miała wydźwięk
antyrosyjski i postanowili wstrzymać przedstawienia. Studenci
zaprotestowali przeciw tej decyzji. To działo się w Warszawie,
a w Gdańsku co najwyżej słyszeliśmy o tym w zakazanym radiu
mocno zagłuszanym przez „szczekaczki‘.
W Warszawie coś się dzieje, a u nas spokój.
W marcu 1968 roku byłem uczniem III klasy Technikum Mechaniczno-Elektrycznego
w Gdańsku. O tym, że na Uczelniach
w Warszawie zawrzało trąbiło RWE. Wielu moich Profesorów
było równocześnie wykładowcami na Politechnice Gdańskiej
i w przerwach mówiło nam, że spałowano młodzież studencką,
która protestowała przeciwko zdjęciu Dziadów.
We wtorek 12 marca na przerwach lekcyjnych wykładowcy
z Politechniki Gdańskiej opowiadali nam o odbywającym
się w Hallu Gmachu Głównego wiecu poparcia dla studentów
Warszawy. Studenci uchwalili rezolucję, a wcześniej uciekł
z wiecu wygwizdany Stanisław Kociołek, szycha KC z Warszawy,
za którym spuszczono ponoć blaszany kociołek. Atmosfera
była gorąca, ale wiec był legalny, przemawiał Rektor PG i powołano
jakiś komitet protestacyjny. Zapowiedziano wiece na
kolejne dni i ustalono, że dobrze by było, aby robotnicy przyłączyli
się do studentów.
Od nich dowiedziałem się o spotkaniu ministra spraw zagranicznych
ze studentami w klubie Żak. Tego dnia udałem się
po lekcjach pod budynek, w którym odbywało się spotkanie
ministra Rapackiego ze studentami. Wielu studentów, których
nie wpuszczono do środka na spotkanie, uczniów, młodych robotników
i gapiów zgromadziło się przed klubem. Domagaliśmy
się, aby minister przemawiał również do nas, ale nic z tego
nie wyszło. Niemało nas tam było, ktoś rzucił hasło, aby udać
się pod redakcję Głosu i tłum ruszył. Później poszliśmy pod
Dom Partii i wtedy zjawiło się MO i ORMO. Maszerujący tłum
śpiewał Hymn Polski i wznosił okrzyki. Akcja „pałkarzy’’ trwała
krótko i tłum się rozproszył. Byli pobici i aresztowani. Manifestanci
nie demolowali sklepów i budynków publicznych.
Atmosfera w Gdańsku była bardzo napięta, w domu słuchało
się Wolnej Europy, w której mówiono już o wydarzeniach
w Gdańsku. W szkole dużo dyskutowaliśmy o sytuacji w Gdańsku,
ale przede wszystkim w Warszawie. Historia zawsze mnie
interesowała, a miałem również doświadczonych nauczycieli
„Sybiraków‘’, przekazujących informacje, których w podręcznikach
nigdy nie można było znaleźć. „Prawdziwej‘’ historii
uczyłem się od nich i w domu podczas dyskusji z ojcem i braćmi
– rodzina moja pochodzi z Wilna.
Pamiętam dobrze atmosferę obchodów uroczystości milenijnych
w maju 1966 roku, byłem wówczas uczniem I klasy.
Były różnego rodzaju naciski, namawianie, apelowanie ze strony
szkoły, aby brać udział w imprezach turystyczno-wypoczynkowych
i sportowych szczególnie poza Gdańskiem. „Olałem’’
to i w mundurku z czapką szkolną na głowie udałem się ze
starszym bratem do Bazyliki Mariackiej, aby zobaczyć Prymasa
Wyszyńskiego i wziąć udział we mszy.
Władze partyjne robiły wszystko, aby nie dopuścić młodzieży
do udziału w uroczystościach kościelnych. W tym celu organizowano
festyny, turnieje, różne zabawy, ale poza Gdańskiem. Te
imprezy były darmowe tylko obecność obowiązkowa.
Udział w uroczystościach kościelnych był nie lada wyczynem,
zważywszy na możliwe konsekwencje, które mogły mnie
spotkać ze strony szkoły, do której zacząłem uczęszczać. To
co przeżyłem, pozostało na długo w mojej pamięci. Tłum był
tak duży, że do Bazyliki właściwie nie szedłem, a wpłynąłem
uwieszony na ciałach ściskających mnie wiernych. Z uwagą
słuchałem kazania księdza Prymasa, który mówił „z głowy‘’
Wycinek z Głosu Wybrzeża
Wycinek z Dziennika Bałtyckiego
Archiwum H. Majewskiego
Nr 10/2010