raport z realizacji III edycji Programu Obywatel i Prawo

Dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej – propozycje zmian
45
Unii Europejskiej mają w Polsce większe prawa niż obywatele polscy
– dzięki implementacji dyrektywy przysługuje im niedostępna dla obywateli
polskich pomoc prawna na etapie przedsądowym (zob. wcześniej).
Jednocześnie wydaje się, że obecny czas jest z różnych powodów idealny
na dokonanie głębokich i całościowych zmian. Z jednej strony, istnieje
pilna potrzeba uregulowania dostępu do zawodów prawniczych, statusu
tzw. doradców prawnych, a problematyka ta wiąże się bezpośrednio z regulacją
pomocy prawnej (także w związku z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego,
który wypowiadał się już kilkakrotnie na temat potrzeby
spójnej regulacji rynku usług prawniczych, którego elementem jest nieodpłatna
pomoc prawna). Z drugiej strony, mamy już wiele materiałów
i przemyśleń związanych z podejmowanymi w ostatnich latach próbami
reform – warto ten dorobek wykorzystać. Wreszcie na temat potrzeby reformy
panuje powszechna zgoda, dopominają się o nią już nie tylko organizacje
pozarządowe, problem dostrzegają i apelują o zmiany już także
obie korporacje prawnicze – adwokatów i radców prawnych – w uchwałach,
podjętych na Zjazdach odbywających się w ostatnich tygodniach
2007 roku. Podkreślają one wyraźnie potrzebę całościowej reformy – zdefiniowania
pomocy prawnej oraz jej strategicznego uregulowania. Zacytujmy
głos radców prawnych:
„Zjazd 22 – powołując się na profesjonalne badania – dostrzega jednakże,
w przypadku osób fizycznych, barierę ekonomiczną dostępu do pomocy
prawnej. Zjazd stoi na stanowisku, że zarówno ustawodawca jak i samorządy
zawodów prawniczych zaufania publicznego muszą dostrzegać
w tym zakresie swoje zadania i odpowiednio współpracować z ustawodawcą
w eliminowaniu tej bariery. Zjazd podkreśla, że samo zwiększanie
ilości podmiotów świadczących pomoc prawną, bez zapewnienia gwarancji
jakości tej pomocy, nie może być zaakceptowane, jako sprzeczne
z interesem publicznym. Zjazd udziela pełnego poparcia dla ustawowego
uregulowania nieodpłatnej pomocy prawnej świadczonej przez Państwo
osoba fizycznym. Zjazd zobowiązuje Krajową Radę Radców Prawnych
i okręgowe izby radców prawnych do pełnego zaangażowania się w realizację
rozwiązań ustawowych dotyczących nieodpłatnej pomocy prawnej”;
oraz głos adwokatów 23 :
22
Uchwała Nr 4 /2007 VIII Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 9 listopada
2007 roku w sprawie: zadań samorządu radców prawnych i jego organów w latach 2007–
2010, pkt. 3.3–3.4.
23
Uchwała nr 1 IX Krajowego Zjazdu Adwokatury Warszawa 23–25 listopada 2007
roku, pkt. 4.3.b-4.3.c.