matematika 5.indd - Albas

Libër mësuesi për tekstin ”MATEMATIKA 5”
duhur, përshtatur sipas programit mësimor të miratuar për klasën e 5-të, i cili është një
përmbledhje e gjerë e matematikës të zhvilluar në 4 vitet paraardhëse dhe, shërben si urë
lidhëse për matematikën e ciklit të lartë.
Përmbajtja lëndore jepet e ndarë në 6 kapituj, sipas linjave të matematikës.
Çdo kapitull përmban një sërë temash dhe konceptesh të përcaktuara si më poshtë:
Kreu Kuptimi i numrit: Lidhet me historikun e zhvillimit të numrit natyror. Shkrimet e
vjetra të numrave natyrorë, shkrimi i sotëm i numrave natyrorë deri në klasën e miliardave
(shifra, vendvlera, klasa); krahasimi i numrave; zbërthimi i numrave në shumë shifra;
rrumbullakimi i numrave natyrorë; kuptimi i numrit thyesor; kthimi i thyesave në emërues
të njëjtë; krahasimi i thyesave; kuptimi i numrave dhjetorë; krahasimi i numrave dhjetorë
kuptimi i numrave të plotë; krahasimi i numrave të plotë.
Kreu Veprime me numra përmban kuptimin e teknikës së mbledhjes ose zbritjes së
numrave natyrorë, ose të gjithë numrave, si: natyrorë, dhjetorë, të plotë, thyesorë. Ushtrime
me mbledhjen ose zbritjen e më shumë se dy numrave natyrorë; zbritja si veprimi i kundërt
i mbledhjes; prova e zbritjes; kuptimi i shumëfi shit të një numri; numrat që pjesëtohen pa
mbetje me 2, 3, 5, 9, 10. Shumëfi shi i përbashkët i dy numrave; shumëzimi si mbledhje
kufi zash të barabarta; kuptimi i teknikës së shumëzimit; shumëzimi me 10, 100, 1000...;
shumëzimi me faktor që mbaron me zero; veprime të thjeshta me mend; problema.
Pjesëtimi i numrave natyrorë përmban:
Kuptimi i pjesëtimit pa mbetje; pjesëtimi është veprimi i kundërt i shumëzimit; prova e
pjesëtimit; kuptimi i pjesëtimit me mbetje; ushtrime për pjesëtimin e dy numrave natyrorë;
ushtrime dhe problema; kritere të pjesëtueshmërisë; mbledhja e numrave me shenjë,
zbritja e numrave me shenjë; probleme me përmbajtje nga jeta e përditshme.
Kreu Matja përmbledh: sistemin metrik dhjetor; njësitë matëse të sipërfaqes; matja
e këndeve; trekëndëshat dhe këndet e tyre; njësitë matëse; këmbimi i monedhave
dhe kartëmonedhave; njehsimi i perimetrit, sipërfaqes së fi gurave dhe vëllimit të kubit,
kuboidit.
Kreu Gjeometria në plan dhe në hapësirë përmban konceptet: drejtëzat dhe këndet,
shumëkëndëshat dhe katërkëndëshat, drejtkëndëshat, katrorin, rombin, trekëndëshin dhe
rrethin, shumëkëndëshat e rregullt, modelimin e trupave gjeometrikë, njohja e trupave
gjeometrikë, si: kubi, kuboidi, prizmi, piramida, cilindri, sfera, koni.
Kreu Shndërrimet gjeometrike përmban: boshtin numerik dhe planin koordinativ;
simetritë dhe drejtëzat e simetrisë së brendshme; të jashtme; vizatimi i fi gurave simetrike;
zmadhimi dhe zvogëlimi i fi gurave; zhvendosja paralele.
Kreu Algjebra dhe funksioni përmban: shkronjat si vendmbajtje numrash, vetitë e
veprimeve të mbledhjes, shumëzimit të paraqitur me shkronja; njehsimi i vlerës numerike
të shprehjeve shkronjore, zgjidhja e ekuacionit me tentativë; zgjidhja e ekuacionit me
operator të kundërt; bashkësinë, relacionin, funksionin; funksionin me operatorët e (-), (.),
(:), funksionin në rrjetin koordinativ, funksionin në vargun numerik; zbatime të funksionit.
Kreu Probabiliteti dhe statistika përmban: bashkësitë; nënbashkësitë; interpretimin
e të dhënave dhe përpunimin e tyre; mundësinë dhe pamundësinë e ndodhjes së një
ngjarjeje.
4