ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα αφορούν κυρίως εκείνα που το κάθε κράτος δεσμεύεται να διασφαλίζει
και να σέβεται προς όφελος των πολιτών του. Σε αυτά περιλαμβάνονται: το δικαίωμα της ιθαγένειας,
της ελευθερίας, της ισότητας, της ισονομίας και της ασφάλειας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, το
δικαίωμα συμμετοχής στη δημόσια ζωή, του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, το δικαίωμα στην
πολιτισμική πολυμορφία, της απαγόρευσης κάθε σκληρής και απάνθρωπης μεταχείρισης των πολιτών.
Η ιδιότητα του πολίτη δεν περιορίζεται μόνο στο δικαίωμα/ υποχρέωση του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι»
αλλά συμπεριλαμβάνει την ενεργό δράση και παρέμβασή του, δηλαδή την άσκηση των δικαιωμάτων
του σε διάφορους τόπους και κάτω από διάφορες περιστάσεις.
Τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα αφορούν κυρίως τη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων
που οδηγούν σε μια πλήρη ανάπτυξη του ανθρώπου και την παροχή επαρκούς βιοτικού επιπέδου,
σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας.
Η δημοκρατία είναι μια μορφή κοινής διαβίωσης στο πλαίσιο μιας κοινότητας και είναι εξαιρετικά σημαντικό
ο πολίτης να έχει τη δυνατότητα επιλογής και την ελευθερία να τη χρησιμοποιεί όποτε αντιμετωπίζει
προβληματικές καταστάσεις. Η ιδιότητα του δημοκρατικού πολίτη συντίθεται από αξίες όπως ο
σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ο πλουραλισμός,
η ισότητα/ισονομία και η υπεροχή του δικαίου.
Η ισότητα ως έννοια αναγνωρίζει ότι ο καθένας, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, γένους, θρησκείας, εθνικότητας
κτλ. έχει τα ίδια δικαιώματα. Η ύπαρξη ανισοτήτων σε μια κοινωνία ή ανάμεσα σε κοινωνίες έρχεται
σε αντίθεση με την έννοια της ιδιότητας του πολίτη, καθώς εμποδίζει την άσκησή της. Επομένως, ο
ενεργός δημοκρατικός πολίτης όχι μόνο ενδιαφέρεται για κάθε ζήτημα ανισότητας που προκύπτει, αλλά
και ενδυναμώνεται έτσι ώστε να αναλαμβάνει δράση ενάντια σε κάθε μορφή διάκρισης.
Στα σύγχρονα πλαίσια των πολυπολιτισμικών μας κοινωνιών η έννοια των πολιτισμικών δικαιωμάτων
και της πολυμορφίας αφορούν γενικότερα ζητήματα ταυτότητας, όπου συμπεριλαμβάνονται η γλώσσα και
άλλα ζητήματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Η διδασκαλία τους συνεπάγεται αλλαγή στάσεων και υιοθέτηση
συμπεριφορών που έχουν ως σκοπό την αποδοχή και το σεβασμό της διαφορετικότητας.
Το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής διδάσκεται με τη βοήθεια συμμετοχικών βιωματικών
διδακτικών στρατηγικών, ενώ συνδέεται και αλληλεπιδρά με άλλα μαθήματα και δραστηριότητες
της σχολικής ζωής όπως είναι η Γλώσσα, η Ιστορία, η Γεωγραφία, οι Νέες Τεχνολογίες, η Αγωγή Υγείας
και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
3. Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής
Τα θέματα που πραγματεύεται το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής στην Ε΄ τάξη του Δημοτικού
καλό είναι να προσεγγίζονται με συμμετοχικές και βιωματικές μεθόδους που προωθούν την α-
νακαλυπτική μάθηση και καλλιεργούν στάσεις και αξίες σύμφωνες με τη φιλοσοφία και τις αρχές του
νέου ΔΕΠΠΣ. Ο δάσκαλος μπορεί να επιλέξει ή να συνδυάσει πολλές διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις
και στρατηγικές προκειμένου να εγείρει το ενδιαφέρον των μαθητών, να τους εμπλέξει δημιουργικά
και ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία και ταυτόχρονα να επιτύχουν όλοι μαζί τους στόχους, γενικούς
και ειδικούς, του μαθήματος.
Μεταξύ των συμμετοχικών βιωματικών μεθοδολογικών διδακτικών προσεγγίσεων που συναντώνται
στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, προτείνονται οι περισσότερο, κατά τη γνώμη των μελών της συγ-
11