υπουργειο εθνικης παιδειας και θρησκευματων πανεπιστημιο ...

Έτσι περιγράφεται
η επαγγελματική
δραστηριότητα
διάφορων ομάδων
στη Θεσσαλονίκη,
στις αρχές του αιώνα.
Ποιος, αλήθεια,
θα στηριζόταν
σε αυτή την περιγραφή
για να υποστηρίξει
ότι οι Αρβανίτες,
λόγου χάρη, είναι ικανοί
μόνο για να φτιάχνουν
γιαούρτια και χαλβάδες
ή να πουλάνε σαλέπι;
Από άρθρο
του Γ. Βαφόπουλου,
περιοδικό
Ελληνικά Χρονικά, ig86
Ö
α υπέθετε κανείς, πως τα κύρια στοιχεία του πληθυσμού
της Θεσσαλονίκης, οι Εβραίοι, οι Έλληνες και οι
Τούρκοι, ζούσαν στις περιοχές τους χωριστά, σαν σε περιχαρακωμένα
στρατόπεδα. Όλα αυτά τα στοιχεία, στον τομέα
των εμπορικών και επαγγελματικών τους σχέσεων εισχωρούσαν
το ένα μέσα στο άλλο, δημιουργούσαν σχέσεις με
παράλληλα ή αντίθετα συμφέροντα, συγκρούονταν πολλές
φορές μεταξύ τους στον αγώνα της επιβιώσεως. Ωστόσο,
ορισμένα επαγγέλματα και ορισμένες εμπορικές δραστηριότητες,
κατά κάποια σιωπηρή σύμβαση, είχαν παραχωρηθεί,
σχεδόν μονοπωλιακά, από τη μια φυλή στην άλλη.
Το επάγγελμα, π.χ., του φούρναρη ή του κτίστη ήταν προνόμιο
των χριστιανών. Τα γιαουρτζίδικα και τα χαλβατζίδικα,
όπως λέγονταν τότε τα γαλακτοπωλεία, ήσαν στη δικαιοδοσία
των Αρβανιτάδων. Τα χαλβατζίδικα αυτά είχαν και τους
«περιοδεύοντας» αντιπροσώπους στα στενά σοκάκια με το
καλντερίμι. Αρβανιτάδες, με τις χονδρές, στενές, μάλλινες
βράκες και με το πεστιμάλι ζωσμένο στη μέση, πουλούσαν
στους δρόμους το χαλβά, μέσα σε μεγάλες ξύλινες κυκλικές
τάβλες, που τις ισορροπούσαν στο κεφάλι τους.
Οι ίδιοι Αρβανιτάδες το χειμώνα, από τα βαθιά χαράματα,
μοιράζανε στα σπίτια το σαλέπι, μέσα σε μεγάλα φλυτζάνια,
με μπόλικη κανέλλα.
Το καλοκαίρι πάλι γύριζαν φορτωμένοι στον ώμο με κάτι
ιδιόρρυθμα στενόμακρα δοχεία, καμωμένα από μπακίρι ή
μπρούντζο. Από κει μέσα έχυναν σε ποτήρια, αραδιασμένα
γύρω από τη μέση τους, σε μια τενεκεδένια θήκη, λεμονάδα,
«μπουζ-γιμπί» που σημαίνει τουρκικά «κρύα σαν πάγο». Οι
ίδιοι ήσαν και «ντοντουρματζήδες» και «μποζατζήδες».
Οι Εβραίοι είχαν την αποκλειστικότητα σχεδόν του πραματευτή
ή του ψιλικατζή, του χαμάλη, του παλιατζή και
μερικών άλλων επαγγελμάτων. Ήσαν αληθινά γραφικοί
τύποι εκείνοι οι παλιοί Εβραίοι ψιλικατζήδες. Γέροι τις
περισσότερες φορές, με αχτένιστες πατριαρχικές γενειά-
ΤΣΙΓΓΑΝΟΣ
ΤΕΧΝΙΤΗΣ