povelja dec 14

5helsinška poveljadecembar 2014...Fašizam uvek vrebaREVIZIONIZAMKAO PLATFORMAEKSTREMIZMAIz lične prepiske vladičine... se vidi da se on do kraja života molio„za Dražu, Milana i Dimitrija“.O Nikolaju VelimirovićuPIŠE: MILIVOJ BEŠLINIstorijski revizionizam samo je jedan od aspekatanacionalističke ideologije – jedan od nosećih stubova,jer prošlost ili slika o njoj pruža legitimacijskuosnovu za savremenost. Citat na početku tekstakvintesencija je navedene ideologije i njene revizionističkemanifestacije. U jeku ratova, povedenih dabi se na razvalinama Jugoslavije ostvarile davnašnjezavetne misli i velikodržavne ambicije, Srpskaakademija nauka i umetnosti je 1993. godine privelakraju i objavila svoj kapitalni projekat Sto najznamenitijihSrba. U ideološki jasno profilisanoj koncepcijii sadržini koja je trebalo da pokaže „postojanje“i mnogovekovnu nepromenjivost tzv. nacionalnogbića, nalazi se i mitologizovana biografija episkopaSrpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića, kojiće deceniju kasnije biti proglašen za sveca. Doslednisvojoj ideološkoj orijentaciji i političkoj koncepciji,urednici zbornika su pod sramnim izgovorom iz knjigeisključili narodnog heroja Koču Popovića. U hagiografskomštivu, neopterećenom racionalnim znanjimao prošlosti i oslobođenom kritičke misli, NikolajaVelimirovića se glorifikuje i zbog činjenice da se,prema vlastitim rečima, do kraja života molio za DražuMihailovića, Milana Nedića i Dimitrija Ljotića. Iupravo se u navedenom kratkom i, ne posebno kompleksnomcitatu kristališu sve ključne tačke politikeistorijskog revizionizma u Srbiji, kao jednog od aspekataideologije nacionalizma. Trojica predstavnikakolaboracije navedena su rame uz rame; rečenica jepripadala desničarskom i antisemitskom vladici okočije ličnosti je postignut nacionalni konsenzus nasamom početku epohe ratova devedesetih godinaXX veka; pozitivna konotacija Velimirovića i njegoverečenice se nalazi u knjizi koju su stvarali akademiciSANU i pojedine vladike Srpske pravoslavnecrkve; zbornik je izašao u jeku oružanih sukoba uHrvatskoj i Bosni i Hercegovini; sve aktere – oneza koje se moli, onaj koji se moli, kao i oni koji gaveličaju zbog te molitve – spajali su radikalni antikomunizam,antijugoslovenstvo, antizapadnjaštvo,protežiranje kolaboracije i agresivni nacionalizam,emaniran kroz ratnu politiku čijoj svrsi jetrebalo da posluži i navedeni zbornik. Zbog svegatoga u citiranoj rečenici otkriva se asinhronacrta nacionalističke temporalnosti, spoj predakai potomaka, bitke koju su mrtvi započeli, a žividužni da nastave – idejni i personalni kontinuitetideološke koncepcije koja je prožela sve segmentedruštva u pokušaju da njeni ciljevi postanu večni ibezalternativni. Nauka je ustupila mesto mitskoj iracionalnosti.Nasilje nad istorijskom naukom je normalizovano.Istorijski revizionizam devedesetih jetrijumfovao. Ekstremizam je dobio svoju ideološkuplatformu.Višestruke su veze između političke legitimnostii kulture sećanja. U vreme tranzicionih dvehiljaditih,u srpskom društvu pod uticajem dominantne nacionalističkeideologije pojmovi i istorijski fenomenise nisu poznavali, ignorisano je njihovo izučavanje,ali su se samopodrazumevali. Tako su i fenomenifašizma i antifašizma bili banalizovani i ispražnjeniod svakog realnog smisla i sadržaja. U takvim okolnostimaje bilo moguće manipulisati njima u težnjiza konstruisanjem novog identiteta i „nove“ istorijeu kojoj su se nasuprot stvarnoj, istraženoj i naučnoverifikovanoj slici prošlosti, pojavili: „dva antifašističkapokreta“, „nacionalni antifašizam“ četnika,„patriotska vlada“ Milana Nedića, „skrupulozni