G.M.Giersztyn - 'Inny' w filmach Anga Lee - Wiedza i Edukacja

2. Przemiany obyczajoweCzas zmianWielokrotnie w historii świata w jednym czasie i przestrzeni spotykały sięnajróżniejsze style życia i światopoglądy, a każdy rościł sobie co najmniej równe prawado istnienia, co pozostałe. W kulturach kofiguratywnych rozluźnieniu ulegajądopuszczalne normy zachowania: „Zachowanie jednostki nie jest wówczas kojarzoneprzynależnością do grupy której jednostka się urodziła, przestaje być uważane zaczynnik wrodzony, mało podległy wyuczaniu”, pisze Margaret Mead. 60 Zmianie ulegarównież perspektywa myślowa życia, dominujące staje się tu i teraz.Najsilniej chęć wprowadzania zaznacza się u przedstawicieli kulturprefiguratywnych. Odniesieniem dla nosicieli tego typu kultur są rówieśnicy, oni teżstanowią grupę w której szuka się wzorców, autorytetów częściowych, często po prostuspecjalistów w jakiejś wąskiej specjalizacji. 61 Każdy ma równe prawo do byciawysłuchanym. Istnienie różnych stylów życia jest wręcz pożądane, gdyż dają poczucieróżnorodności, stanowią laboratoria eksperymentów społecznych, mogą być źródłaminowych inspiracji lub mód i dodają społeczeństwu impulsów do dalszychdynamicznych przemian w oczekiwaniu na nowe, lepsze jutro.Wyścig szczurów i wieczna młodośćCzasowym punktem odniesienia w kulturach prefiguratywnych staje sięprzyszłość i to jej podporządkowana staje się teraźniejszość. 62 Pojawia się wyścigszczurów, rywalizacja mająca na celu uzyskanie miejsca w pierwszym szeregu w bliżejnieokreślonej przyszłości i utrzymanie go jak najdłużej. Na ołtarzu przyszłego szczęściaskłada się zadowolenie z obecnego trybu życia, na czas szczęśliwe czeka także rozwójosobisty i budowanie życia prywatnego. Teraźniejszość jest chwilą, momentem któryzaraz przeminie a jego ewentualna wartość wynika tylko z użyteczności na przyszłość.Jest to oczywiście najczarniejsza wersja tego zjawiska, choć generowane przy okazjizyski dla gospodarki nie sprzyjają jego zwalczaniu.60 Wyd. cyt., str. 67.61 Wyd. cyt., str.118–126.62 Wyd. cyt., str. 118–126.51