Nr 318, grudzień 1980 - Znak

ZDARZENIA - KSII\2:KI - LUDZIEzji omawiania spraw i zagadnien nurtuj!lcych polskie Zycie kulturalno-artystycznepoCUlWSZY od przelomu XIX/XX w., a na wybuchuII wojny swiatowej s'konczywszy. W 1979 roku min.;a Bto trzydziestarocznica urodzin Stryjen.skiego, jest wiE:C sposobnosc do przyblizeniajego sylwe1Jki szerszemu gronu czytelnilk.6w.Urodzil si~ 29.VII.1849 l'Oku w Carouge kolo Genewy, jako synAleksandra Stryjen.skiego i Pauliny de Lestocq. Ojciec, porucznikwojsk polskich z 1830 r. po upadku powstania listopadowego zmuszonybyl osi&sc w Szwajcarii, gdzie pracowal jako wzi~ty kartograf" (m. in. opracowal map~ topograficzn& i szkoln& kantonu Fryburg).Polak z dziada pradziada, wychowywal swoje dzi~i w duchu miloscii szacunku do utraconej ojczyzny. Z tego tez zapewne wzgl~u,wyksztalcenie srednie pobieral Tadeusz w szkole polskiej w Batignolles(1857-65), a matematyk i uczyl si~ w Wyi:szej SZkoie Polskiejna bulwarze Montparnasse w Paryi:u (1866-67). Nast~pniew latach 1867-68 ucz~szczal do Szko!y Sztuk Zdobniczych w Genewie,przygotowuj&C si~ do studi6w wyZszych, k t6re rozpoez&l w 1868na Wydziale Architektury Politechniki w Zurychu. Jego nauczycielemby! Gotfryd Semper , architekt 0 europejskiej slawie. W trakciestudi6w odbyl Stryjenski praktyki 'budowlane i in:iynierskiew Genewie i Fryburgu, kt6re wienczy dyplom architek.ta otrzymanyw 1872 r. Zdobyte wyksztalcerue uzupelnia w latach 1872-73stazem w Wiener Baugesellschaft pod kierunkiem Ludwika Tischleraoraz prac& przy kolei austro-w~gierskiej w Budapeszcie.Wykorzystuj&C nadarzaj&c& si~ okazj~ wyjezdza do Amery'ki Poludniowej,gdzie zostaje architektem rz!\dowym w Peru. W czasiekilku lat, kt6re tam sp~ (1873-77), projektuje wielk& szkol~ rolnicz&w Lim ie, kosci61 w Chirilos pod Lim& oraz w Tacnie. W 1877(gdy kontrakt wygasl), wraca do Europy, zwiedzaj&c po drodze StanyZjednoczone. Osiedla si~ na kr6tko w Pary:iu, gdzie podejmujeprac~ w jednym z licznych biur architek tonicznych. Chc&c uczyniczadosc gor&cemu :iyczeniu ojca, kt6ry pragn&l, a'by jego c6r'ki i synowiebyli Polakami i sluiyli swoimi umiej~tnoSciami ojczyZnieprzodk6w, w wieku 28 lat odbywa pierwSZll podr6z do Polski. ZwiedzaG ali cj~, Podole i Kr6lestwo. Zatrzymuje si~ na par~ miesiE:CYw Warszawie, gdzie podejmuje prac~ jako kreSlarz. Nietrwa to jednakdlugo. Jaiko syn emigranta rostaje wydalony z Kr6lestwa z nakazemopuszczenia jego granic w ei&gu 48 godzin. Stryjenski wracado Pary:ia i podejmuje studia w Ecole des Beaux Arts, M6re l&czyz nauk& w pracowni architekta Paula Ginaina. Ci!lgle powracaj&jednak mySli 0 Polsce, pi~knie ziem i miast, kt6re pozna!, oraz wzmagasi~ przeswiadczenie, ze moZe zdzialac wiele dobrego dla rozwojukraju. Nie che&c ryzykowac ponownego spotkania z carsk& policj&,w grudniu 1878 roku przybywa do Kraikowa. Temu miaatu, jego. 695