Nr 318, grudzień 1980 - Znak

CHRY STIAN IZM ELi T I MAS W EUROPIE SRODKOW O-WSCHODNI EJ XV W .- - - - -----nych okreslen: Corpus m ysticum i COTpus politicum . Jednoczemiejednak koneyliaryzm przeciwstawial si~ tendencjom eklezjologii husyckiejdo t raiktowania Kosciola ziemS'kiego jako tyIko spolecznosciwybranych i zyj~ cych w stanie laski. Trzeba pam i~t ac, ze tragiCZI1Yzatarg samego Jana Husa z sohorem miat rowniez i stotn~ stron~ dotktrynaln ~. Elity polskie, Koseiol po],gki, zaangazowaly si~ bardzo powainiei do Ikonca wiernie w r ueh soborowy, o dgrywaj~c n a szerszymforum istOtnll ro l~ , 7JWtaszc.za w okresie Sohoru Bazylejskiego.Zrozumiale jedn ak , ze koncyliaryzm nie ulatwial weale porozumieniaz husyekimi Czeeham i, -tym bar dziej, ze doszly tu i inne, bardzowaine w polskiej sytuaeji czynn]kL Biskup krakowski i m~z stanu,poiniej podwojn y kardyna!, Zbigniew Olesnickl, zdecydowany koneyliarystai protektor uniwersytetu, by! zarazem jednym z n ajbardziejzdeeydowanyeh przeciwnik6w husytyzmu.Zaangazowanie elit polskieh na forum mi~dzynarodowym znalaz!orowniez sw6j wyraz w serii wyst~pien w sprawaeh krzyiackich,zwlaszeza w ZiIlanych traktataeh miS'trza Pawla W!odkowica na 80­borze w Konstancji. Trwa dot~ d dyskusja na rtemat oryginalnoseii zr6del polskich sformulowan dokt rynalnych w tym zakresie i iehrzeczywistego znaczenia. Rzeez zdaje sit: jednak miee szersze i g!t:bszepodloze, domagajllee s i~ piLnie odrt:bnych hadan.s Kon flikt z ZakonemKrzyiaclkim m iat, woIno Przyjllc, olbrzymie znaczenie dlaPolski nie tyIko W oczywistej plaszczyinie politycznej, ale takZew swiadomosei wr~cz religijnej ehrzescijan polskieh. Krzyiacy stanowiliwszak zakon Kosciola katolickiego, popierany przez papiezyi otaczany dlugo w opinii nie tylko n iemiecldej, ale w og6le zachodniej,aureolll dziela nie tyIko doskOiIlale zorganizowanego, alewypelniaj~cego 5W~ misj ~ na ru'biezach chrzescijallisbwa Rzeezypospolitej.Przeciwstawianie s i~ Krzyiakom, dobrze widoczne w Polscei w Kosciele poLskim, zwlaszcza od poczlltku XIV w ., musia!o prowadzicdo pytan 0 sarno chrzescijanstwo typu reprezentowanegoprzez zakon NMP. SIl podstawy do przypuszczenia, ze inny typchrzescijanstwa w idziano przede wszystkim w zakona·eh zebraczych,tak bardzo zadomowionyeh od XIII w. n ie tylko we wszystkiehkrajaeh katoliClkich Europy srodkowo-wsehodniej, ale umiejlleychzdobyc sporo zaufania ta'kze u zyjllcych tu jeszeze pogan orazprawoslawnyeh. Rzeez znamienna, ze pozyeja mendykant6w juz od• 0 panstwle k rzytacklm z polsklego punktu wldzenia K. G6rskl, Zakon K r zyzack!a pow8tanie panBtwa p ru8kiego, Wroclaw 1911: J. Kloczowskl, U Europecentrale et orientale d !' epoque du Ly on II, W: Colloqu es Inte'rnattonaux du CNRSn° 558, 1214. A nn4. ch ar nl~re . MutatWns et continuatWns, Paris 1977, s. 503-515:S. Belch, Paulus V ladtmir! an d Hts Doctrine Concer ntng Internati onal Law andP olitics, I-n , London - The Hague 1965; H. D. K ahl, Die vtllker rechtllche L osun gder H eidcntrage bel Pau/u 8 Vladl mlrl von K r akau Ct 1435) u nd lhre problemsge­8ch!.chtltche Elnor dun g, Z eltschrlft fUr Ostforschung, Marburg 1978, t. 1.1587