Nr 318, grudzień 1980 - Znak

KOSCIOl I KLASZTOR BENEDYKTYNOW W SREDNIOWIECZUwaly rome sprawy Zyda monastycznego, dotychczas m.e obj~te al'liRegulll, ani innymi przepisami.NieW'lltpliwie IteZ na tych synodach umano za odpowiadajllcypotrzebom wsp6m.ot benedyktytlskich i za powszechnie obowia.zujq-Cyw panstwie nowy plan klasztoru z kruZgankiem poSrodku.Be7lpOsrednich na to dowod6w wprawdzie rue mamy, ale zachowalosi~ bezcenne ir6dlo, ktore poSrednio 0 tym przekonuje. ZrOdlemtyro jest wielki, zszyty z pi~du kawa1k6w sk6ry, liczqcy 77 na 112 emarkusz pergaminu przechowywany w bibliotece klasztoru SanktGallen (Szwajcaria), zwany planem z Sruakt Gallen. Zostal na nimwyrysowany czerwonym atramentem schematyczny wprawdziew pewnych szczeg6lach, ale za to precyzyjny jeSli idzie 0 odwzorOwaruemiejsea cz~sci skladowych zalozenia, plan klasztoru benedyktyflskiego.Nie jest to rysunek architektoniczny, w dzisiejszymtego slowa znaczeniu. Takich w6wczas nie mano. Nie jest to r6wn'iezrzut poziomy zadnego konkretnego zalozenia klasztornego. Jakwynjlka z okoLicznoSai, w jakich powstal 1. z napisu, kt6ry si~ na nimznajduje, jest to plan idealny - jakby JIlaterial do przemysleii dlaopata projektujqcego nOWq fundacj~ czy teZ inspiracja dla budowniczego.Zostal spo1'"Utdzony w klasztorze Reichenau,' najprawdopodobniejz in'icjatywy tamtejszego opata Haitona, wybitnego duchownego,wsp6lpracujqcego z dworem cesarskim i Benedyktemz Aniane przy reformie benedyktyn6w. Przeznaczony zas byl dlaG02Jberta, opata Sankt Gallen. w latach 816-836. J a'k lfirafnie wyrazilsi~ Walter Horn, plan Q; Sankt Gallen jest jednym z dokument6wkodyfikujllcych dotychczasowe poczynania i poszukiwania. Niezwyklqzas wprost wartoScill tego zabytku jest to, ze ukazuje namcaly przestrzenny organizm klasztoru karoliilskiego, gdy zadne z takichzalo:ieii nie dotrwalo do na'Szych czas6w (pomijajqc te, kt6reznamy IZ niewielkich fragment6w). .W zaloZerriu ildarsztornym, talk jalk je przekazuje plan z Sankt Gallen,moma wyrO.znic pi~c ~ci. PierwsUl z nich stanowi kosci6l,miejsce nakazanego regulq "Opus Dei", czyli oficjum brewiarzowego,kt6re wyrazalo si~ w modlitwach recytowanych w6wczasprzez calq wsp6lnot~ osiem razy w ct!\gU dnia i nocy. Kosci61 jestbudowlq bazylikowq, czyli rna naw~ gl6wnq wy7.