e-edukacja w krajuTabela 2. Statystyki aktywności studentów w trakcie zajęć na platformieStudentData ostatniejwizytyŁączna liczbawizyt w saliprzedmiotu PEDokumenty na platformieDyskusje na forumUtworzone Odczytane Utworzone OdczytaneStudent 1 2011-03-20 128 1 11 3 8Student 2 2011-03-25 84 5 19 4 8Student 3 2011-03-26 188 3 24 1 10Student 4 2011-03-26 129 3 22 4 11Student 5 2011-03-26 105 5 24 1 6Student 6 2011-03-26 129 2 19 4 11Student 7 2011-03-20 67 2 13 3 8Student 8 2011-03-25 229 2 20 1 10Student 9 2011-03-26 81 3 18 2 5Student 10 2011-03-25 145 2 13 3 10Student 11 2011-03-06 25 2 7 1 1Student 12 2011-03-26 134 3 21 1 4Student 13 2011-03-26 148 4 26 3 11Student 14 2011-03-05 9 0 3 0 0Student 15 2011-03-25 94 3 28 3 11Student 16 2011-03-26 53 0 27 0 6Student 17 2011-03-25 64 3 17 1 9Student 18 2011-03-26 115 6 22 4 10Student 19 2011-03-26 73 2 17 1 11Student 20 2011-03-26 103 3 25 1 10Student 21 2011-03-26 85 1 14 1 8Student 22 2011-03-21 25 0 12 0 3Student 23 2011-03-26 207 3 17 2 10Student 24 2011-03-26 78 3 15 1 3Student 25 2011-03-26 164 4 21 4 12Student 26 2011-03-25 132 3 22 4 11Student 27 2011-03-25 194 15 25 3 7Źródło: opracowanie własnestudentów w grupach dyskusyjnych oraz wykorzystanieniektórych narzędzi plat<strong>formy</strong>.Frekwencja w trakcie zajęć stacjonarnych (zjazdów)wyniosła:• w trakcie zjazdu inauguracyjnego: ok. 90 proc.,• w trakcie zjazdu konsultacyjnego: ok. 50 proc.,• w trakcie zjazdu egzaminacyjnego: ok. 90 procent.Uczestnictwo z zjeździe konsultacyjnym było nieobowiązkowe,stąd zaledwie 50-procentowa frekwencja.Frekwencja w trakcie cotygodniowych konsultacjionline wynosiła około 40 procent. Osoby, które nieuczestniczyły w wirtualnych konsultacjach, korzystałynajczęściej z kanałów komunikacji asynchronicznej,takich jak forum dyskusyjne i poczta elektroniczna.Efekty kształceniaJednym z celów realizacji zajęć metodą e-PBL jestpoprawa efektów kształcenia, rozumianych jako kompetencjestudentów w zakresie wiedzy, umiejętnościi postaw 6 . Projekty wykonane przez studentów, zaprezentowanew dniu zjazdu egzaminacyjnego, spełniłyoczekiwania prowadzących. Studenci przedstawiliautorskie podejścia do projektu, korzystając z narzędziplat<strong>formy</strong> edukacyjnej w sposób najbardziej odpowiadającyindywidualnym tematom (np. przy tworzeniusali do nauki języka obcego położono większy naciskna narzędzia komunikacji, a w sali kursu krok-po-krokuwykorzystano narzędzie do kursów SCORM). Uzyskanietakiej różnorodności rozwiązań możliwe było dzięki szerokiemuwyborowi narzędzi plat<strong>formy</strong> Fronter, a takżeswobodzie ich konfiguracji na potrzeby realizowanegoprojektu.Wyniki punktowe uzyskane przez studentów równieżbyły wysokie. Na 100 punktów możliwych do zdobyciawynik powyżej 90 punktów uzyskało ponad 80 proc.osób. Natomiast tylko 8 proc. uzyskało wyniki poniżej50 punktów.W semestrze, w którym prowadzono niniejsze badania,a także w semestrach poprzednich, ta sama grupastudentów uczestniczyła w zajęciach z pięciu innychprzedmiotów prowadzonych na platformie. Ocenyz pozostałych przedmiotów były niższe. Wynik powyżej90 punktów (równoważny z oceną bardzo dobrą)uzyskało jedynie 49 proc osób, natomiast wynik poniżej50 punktów (równoważny z oceną niedostateczną) –17 procent. Należy mieć świadomość, że zróżnicowanieocen końcowych może wynikać w dużej mierze z charakterusamego przedmiotu, a w mniejszym stopniu – zesposobu jego prowadzenia. Jednakże na przyrost wiedzyi umiejętności, szczególnie w przypadku przedmiotu6A. Kraśniewski, Proces Boloński: to już 10 lat, FRSE, Warszawa 2009.44 e-<strong>mentor</strong> nr 3 (40)
Project Based e-Learning na platformie zdalnego kształceniatakiego jak PE, przekłada się zaangażowanie studentóworaz ich aktywność na platformie. Jak wynika z tabel 1i 2, prezentujących statystyki aktywności studentóww sali przedmiotu PE, średnia liczba wizyt studenta to16 w ciągu tygodnia. W przypadku pozostałych pięciuprzedmiotów średnia liczba wizyt wynosiła 11. Oprócztego statystyki wskazują, że w przypadku przedmiotuprowadzonego metodą e-PBL istniała dużo mniejsza niżw przypadku pozostałych przedmiotów dysproporcjaw liczbie odwiedzin sali przedmiotu przez studenta.W przypadku pozostałych przedmiotów znacznie częściejdochodziło do sytuacji, w której część studentówlogowała się na platformę codziennie, a niektórzy tylkoraz w tygodniu.Osoby, które uzyskały największą liczbę punktów zarealizację projektu z przedmiotu PE, miały pierwszeństwow publicznym prezentowaniu swojej pracy, przyczym o kolejności wystąpień decydowała kolejnośćoddawania dokumentacji projektowych, widocznadla prowadzącego na platformie. Osoba prezentującaswoje pomysły mogła zapoznać się z komentarzami,uwagami i sugestiami merytorycznymi audytorium orazprowadzącego.Wysokie wyniki punktowe uzyskane przez studentównie oddają jednak w pełni rezultatów pracyprojektowej. Kryteria oceny odnosiły się do elementówniezbędnych do zrealizowania projektu. Wykonaniewszystkich ćwiczeń było wprawdzie równoznacznez jego realizacją, jednakże wiele zadań można byłowykonać różnymi sposobami. Poza tym wiele osóbprzygotowało ćwiczenia „ponad program”, korzystającprzy edycji sali własnego przedmiotu z dostępnegozasobu narzędzi plat<strong>formy</strong> Fronter i konfigurując jewedług własnego pomysłu.Kreatywność studentów przejawiła się równieżw sposobie przygotowania dokumentacji projektowej.Niektórzy, pomimo istniejącego wzorca dokumentacji(plik DOC), tworzyli dokumentację przy użyciu edytorawbudowanego w platformę lub w postaci pliku PPTzawierającego m.in. filmy.Podsumowanie i wnioskiRezultaty pracy studentów potwierdziły założeniateoretyczne – metoda projektów umożliwiła wyzwoleniewewnętrznego potencjału studenta, który identyfikowałsię z projektem 7 . Dzięki przeniesieniu części zajęć dośrodowiska wirtualnego – na platformę edukacyjną– kształcenie zorientowane projektowo stało się dostępnerównież dla osób pracujących i pochodzącychz różnych części kraju. Przygotowanie planu realizacjizajęć zorientowanych projektowo, wsparte odpowiednimwykorzystaniem narzędzi plat<strong>formy</strong> edukacyjnej,dało w efekcie synergiczne połączenie, które przyniosłodobre wyniki – lepsze niż w przypadku innych metodkształcenia 8 . Wyników tych nie udałoby się osiągnąćbez codziennego monitoringu aktywności studentówna platformie, systematycznego umieszczania zadańi ich sprawdzania, regularnych konsultacji oraz dyskusjina forum, motywujących studentów do systematycznejpracy, przynoszącej oczekiwany rezultat 9 .Opisany sposób realizacji zajęć z pewnością niejest jedynym właściwym. Dobór narzędzi plat<strong>formy</strong>edukacyjnej zależał m.in. od specyfiki konkretnychtreści nauczania. Większość współczesnych platformedukacyjnych oferuje szeroki wybór narzędzi, z którychprowadzący może skomponować wirtualne środowiskokształcenia. O wiele ważniejsze okazuje się <strong>metody</strong>cznepodejście.Należy podkreślić, iż studenci nie byli informowani,że zajęcia były prowadzone w trybie e-PBL – byli przygotowanina blended learning. Słowo „projekt” pojawiłosię w ramowej instrukcji, przedstawionej w dniu zjazduinauguracyjnego. Po prostu przyjęli narzucony tryb pracy,a efekty końcowe wydają się potwierdzać słusznośćpraktycznej realizacji idei e-PBL.Bibliografia i netografia dostępne są w wersji internetowej czasopisma.7M. Christie, PBL and collaborative knowledge building in engineering education, 2nd International Research Symposium on PBL ’09,Victoria University, Melbourne 2009.8S. Boss, J. Krauss, L. Conery, Reinventing Project-Based Learning: Your Field Guide to Real-World Projects in the Digital Age, InternationalSociety for Technology in Education, 2008.9R.J. Newell, Passion for Learning: How Project-Based Learning Meets the Needs of 21st Century Students, Scarecrow Education, 2003.PolecamyJacek Pyżalski, Dorota Merecz (red.), Psychospołeczne warunki pracy nauczycieli.Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniemOficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 2010Celem publikacji jest zaprezentowanie badań dotyczących pozytywnych i negatywnych czynnikówwystępujących w środowisku pracy nauczyciela oraz podjęcie dyskusji na temat związków pomiędzywarunkami pracy nauczyciela a relacją nauczyciel-uczeń. Autorzy radzą również, jak wspieraćpozytywne aspekty środowiska pracy nauczycieli, rozważając m.in. program promocji zdrowia w tejgrupie zawodowej. Książka adresowana jest w szczególności do osób zajmujących się planowaniemi organizacją pracy nauczycieli.Publikację można nabyć w księgarni internetowej wydawnictwa: http://www.impulsoficyna.com.pl.czerwiec 2011 45