Yuval Noah Harari - Homo Deus Yarının Kısa Bir Tarihi (1)

u kurallar bütününe karşı konulamaz yerçekimi kanunuymuş
gibi inanırız. “Gök tanrıya on boğa kurban edersen yağmur
yağacak, aileni onurlandırırsan cennete gideceksin,
söylediklerime inanmazsan cehennemi boylayacaksın.” Sapiens
belli bir yörede yaşadığı ve aynı hikayelere inandığı sürece,
aynı kuralları izleyerek yabancıların benzer davranışları
tanımasını kolaylaştırır ve böylelikle geniş çaplı işbirliği ağları
kurabilir. Sıklıkla sarık, sakal ya da takım elbise gibi görsel
işaretlerle, “Bana güvenebilirsin, ben de aynı hikayeye
inanıyorum,” mesajı verilir. Şempanze akrabalarımız böylesi
hikayeler yaratıp bunları yayamadıkları için kalabalık gruplarla
işbirliği yapamazlar.
Anlamlar Örgüsü
İnsanlar nesnel ve öznel gerçeklikler olmak üzere yalnızca iki
tür gerçeklik biçimi olduğunu varsaydıklarından “hayali
düzenler” fikrini kabullenmekte zorlanırlar. Nesnel
gerçeklikte, her şey inançlarımız ve duygularımızdan bağımsız
olarak var olur, örneğin yerçekimi nesnel bir gerçekliktir.
Newton'dan çok önce de vardır ve ona inanmayanları bile aynı
şekilde etkiler.
Öte yandan öznel gerçeklik, kişisel inançlarımız ve
duygularımızla derinleşir. Başıma saplanan şiddetli ağrılar
sebebiyle doktora gittiğimi varsayalım. Tepeden tırnağa