Yuval Noah Harari - Homo Deus Yarının Kısa Bir Tarihi (1)

hâlâ rahatsız edicidir. Deneyimleyen benliğiniz açısından biraz
daha az rahatsız edici bir deneyimi çok rahatsız edici bir
deneyime ekleyerek, tüm süreci daha katlanılabilir ve çekici
hâle getirmek mümkün değildir.
Ne var ki deneyimleyen benliğiniz hiçbir şey hatırlamaz.
Deneyimlenen benlik hikaye anlatamadığı gibi büyük kararlar
alırken de nadiren ona danışılır. Anıları hatırlamak, hikayeler
anlatmak ve büyük kararlar vermek içimizdeki tamamen farklı
bir özün tekelindedir: Anlatıcı benlik. Tıpkı Gazzaniga’nın sol
beyin yorumcusu misali, anlatıcı benlik de dur durak bilmeden
geçmişi yeniden kurgulamak ve geleceğe dair planlar yapmakla
meşguldür. Her gazeteci, şair ve siyasetçi gibi anlatıcı benlik de
pek çok kestirme yol kullanmayı tercih eder. Her detayı
anlatmadığı gibi sadece can alıcı noktaları ve sonuçları
kullanarak hikayeler uydurur. Bir deneyimin değeri, deneyimi
oluşturan olayların içindeki dönüm noktalarının ortalaması
üzerinden belirlenir, örneğin soğuk su deneyindeki “kısa
deneme” etabı değerlendirilirken, anlatıcı benlik kötü kısım ile
(suyun çok soğuk olduğu) en son ânın (suyun aynı sıcaklıkta
kaldığı) ortalamasını hesaplayarak “su çok soğuktu” sonucuna
varır. Aynı şekilde uzun denemeyi değerlendiren anlatıcı
benlik, kötü kısım ile (suyun çok soğuk olduğu) son ânın
(suyun sıcaklığının biraz arttığı) ortalamasını alır ve “suyun
biraz daha ılık” olduğu sonucuna varır. Anlatıcı benlik iki