Yuval Noah Harari - Homo Deus Yarının Kısa Bir Tarihi (1)

Rahipler bu yöntemi binlerce yıl önce keşfetmiştir. Birçok
dini törenin ve buyruğun altında da aynı mantık yatmaktadır.
İnsanları tanrılar ve uluslar gibi hayali oluşumlara inandırmak
istiyorsanız kıymetli bir şeyler feda etmelerini sağlamanız
gerekir. Bu fedakarlık ne kadar acı verirse hayali oluşumun
varlığı da o denli inandırıcı olur. Roma tanrısı Jüpiter’e bir
boğa kurban eden yoksul bir köylü, Jüpiter’in varlığına iyice
kani olur, aksi takdirde bu aptallığına nasıl bir açıklama
getirebilir? Sonrasında boğalarını kurban etmeye devam eder
ki önceki tüm hayvanlarını boşa öldürdüğünü itiraf etmek
zorunda kalmasın. İtalyan ulusunun şanı için çocuğumu ya da
komünist devrime bacaklarımı feda ettiysem, tam da bu
sebepten, fanatik bir İtalyan milliyetçisine ya da ateşli bir
komüniste dönüşebilirim. Milliyetçi İtalyan mitleri ya da
komünist propagandalar uydurmaysa çocuğumun ölümü ya da
kendi sakatlığımın hiçbir anlamı olmadığını kabul etmek
zorunda kalırım. Çok az insanın bunu itiraf edebilecek yüreği
vardır.
Ekonomi de aynı mantıkla işler. 1999’da İskoç hükümeti
yeni bir parlamento binası inşa etmeye karar verir. Asıl plana
göre inşaat iki yılda tamamlanacak ve 40 milyon sterline mal
olacaktır; ancak çalışmalar beş yıl sürer ve inşaatın maliyeti
400 milyon sterlini bulur. Müteahhitler her seferinde
öngörülemeyen zorluklarla karşılaşır ve yeni masraflar çıkarıp