Pryzmat • nr 247, lato 2011
Pryzmat • nr 247, lato 2011
Pryzmat • nr 247, lato 2011
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ozmowy pryzmatu<br />
Europejskie granty są dla nas<br />
Z Moniką Polińską, doradcą projektowym w Agencji Wykonawczej<br />
Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, rozmawia Adam Domagała<br />
z Wrocławskiego Centrum Transferu Technologii.<br />
Kto może liczyć na granty<br />
Europejskiej Rady ds. Badań<br />
Naukowych?<br />
Rada finansuje dwa rodzaje grantów:<br />
dla początkujących i zaawansowanych<br />
naukowców. Pierwsza grupa<br />
to uczeni, którzy mimo młodego wieku<br />
(212 lat po doktoracie) mogą pochwalić<br />
się dorobkiem i pomysłami,<br />
gwarantującymi, że są w stanie osiągnąć<br />
badawczą niezależność, zbudować<br />
własny zespół, zrealizować własny,<br />
autorski projekt. Druga grupa to<br />
naukowcy z wybitnym dorobkiem,<br />
znani w naukowym świecie, cieszący<br />
się niekwestionowaną reputacją,<br />
no i sprawdzeni jako liderzy własnych<br />
zespołów.<br />
Gdzie może być realizowany taki<br />
grant?<br />
W każdej instytucji naukowej ulokowanej<br />
w krajach Unii Europejskiej,<br />
niekoniecznie tej, gdzie na co<br />
dzień pracuje naukowiec starający się<br />
o grant. Pieniądze idą w jego ręce i to<br />
on decyduje o tym, gdzie chce pracować.<br />
Gospodarzami mogą być też<br />
przedsiębiorstwa przemysłowe, które<br />
utrzymują własne laboratoria czy placówki<br />
badawczorozwojowe, a także<br />
instytucje kultury, np. muzea. Warunkiem<br />
jest posiadanie odpowiedniej<br />
infrastruktury naukowej, no i oczy<br />
30<br />
Monika Polińska prowadzi m.in. szkolenia na temat pozyskiwania przez naukowców<br />
grantów z programów unijnych<br />
wiście deklaracja, że w trakcie realizacji<br />
projektu instytucja goszcząca zapewni<br />
naukowcowi i jego zespołowi<br />
pełne wsparcie: naukowe i administracyjne.<br />
Jakie są zasady przyznawania<br />
grantów ERC?<br />
Budżet programu został podzielony<br />
na cztery dziedziny: nauki fizyczne<br />
i inżynieryjne – 40 procent budżetu,<br />
nauki o życiu, w tym medycyna<br />
– 35 procent budżetu, nauki społeczne<br />
i humanistyka – 15 procent i panel interdyscyplinarny<br />
– 10 procent. Każda<br />
z tych dziedzin dzieli się na kilkanaście<br />
paneli szczegółowych, w ramach<br />
których oceniane są wnioski. W panelach<br />
zasiadają eksperci (1215 osób) zatrudnieni<br />
przez ERC – i to oni, na podstawie<br />
kryteriów określonych przez<br />
Agencję (najważniejsze to: jakość pomysłu<br />
i osoba naukowca), decydują<br />
o finansowaniu projektów. Naukowcy<br />
ubiegający się o grant dla początkujących<br />
(ERC Starting Independent Researcher<br />
Grant), jeśli przejdą pierwszy<br />
etap oceny, są zapraszaniu na rozmowę<br />
z jurorami, podczas której muszą<br />
obronić swój pomysł. Naukowcy zaawansowani<br />
(ERC Advanced Investigators<br />
Grant) nie muszą już przed nikim<br />
składać dodatkowych wyjaśnień:<br />
ich pomysł jest oceniony wyłącznie na<br />
podstawie tego, co napiszą i wyślą do<br />
Brukseli.<br />
Program IDEAS skupia się na czymś,<br />
co w języku oficjalnych dokumentów<br />
określane jest jako frontier research.<br />
Jak to trzeba rozumieć? Czy ktoś,<br />
kto nie uprawia naukowego science<br />
fiction może liczyć na grant?<br />
Wszystko zależy od dziedziny. Ale<br />
generalną zasadą jest to, by z badań<br />
wynikało coś nowego, by były to rzeczy<br />
przełomowe, choć niekoniecznie<br />
gotowe do wdrożenia w życiu codziennym<br />
czy gospodarce. Liczą się<br />
też proponowane, niekonwencjonalne<br />
metody badań, innowacyjne podejście<br />
do znanych już tematów, działania<br />
ryzykowne… Inną kwestią jest<br />
liczba składanych aplikacji. Czasem,<br />
przy mniejszej konkurencji w danym<br />
panelu, może wygrać wniosek, który<br />
nie do końca spełnia te dosyć ogólne<br />
założenia.<br />
A co z efektem tych badań? Przecież<br />
przy projekcie trwającym kilka lat<br />
nie wszystko może pójść według<br />
planu.<br />
ERC liczy się z ryzykiem, że finansowane<br />
badania nie zakończą się spektakularnym<br />
sukcesem. Ale obowiązuje<br />
zasada high risk, high gain – wysokiego<br />
ryzyka i wysokiego zysku. Jeśli okaże<br />
się, że ryzyko nie opłaciło się i nie<br />
udało się doprowadzić do oczekiwanego<br />
rezultatu, nikt nie będzie musiał<br />
zwracać pieniędzy, pod warunkiem<br />
że cały przebieg projektu został właściwie<br />
udokumentowany, a wszystkie<br />
badania były prowadzone z należytą<br />
starannością.<br />
Ryzyko jest badane na etapie oceny<br />
wniosku. Jeżeli naukowiec składa<br />
trudny projekt, ale przy tym nie<br />
jest w stanie udowodnić, że potrafi<br />
udźwignąć ryzyko (a takim dowodem<br />
jest dotychczasowy dorobek i sama<br />
jego osobowość), to raczej pieniędzy<br />
nie dostanie.<br />
W tej chwili w całej Europie<br />
realizowanych jest ponad 1,7 tys.<br />
grantów ERC. Jak na tym tle<br />
wyglądają Polacy?<br />
Nie mamy, niestety, czym się pochwalić.<br />
Osiem „polskich” grantów<br />
realizowanych jest w kraju, sześć kolejnych<br />
– w instytucjach zagranicznych.<br />
Biorąc pod uwagę wielkość naszego<br />
kraju i liczbę pracowników naukowych,<br />
to bardzo niedużo. Nasze<br />
samopoczucie mogą trochę poprawić<br />
statystyki dotyczące współczynnika<br />
sukcesu, podobnego do przeciętnej<br />
europejskiej: finansowanie otrzymał<br />
co dziesiąty polski wniosek. Ale wygląda<br />
to tak dobrze tylko dlatego, że<br />
po prostu złożyliśmy mało wniosków.<br />
numer <strong>247</strong>
Change language