Download - African Bank
Download - African Bank
Download - African Bank
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Incwadi eya kwabanezabelo iqhutshiwe<br />
kubathengi futhi nokumisela<br />
uhlelo lokusebenza olusha<br />
nolusebenza kuwonkewonke<br />
kwimakethe ehlanganisiwe<br />
yezokwebolekisa.<br />
Noma yiluphi uhlelo<br />
lwezinguquko luletha<br />
ungabazane kanye nokungazinzi<br />
okuthizeni njengoba<br />
ingxoxompikiswano kuzwelonke<br />
iqhubeka. Ukuze kubhekelelwe<br />
ukwanda ngokushesha<br />
nokuqhubekayo kokutholakala<br />
kwemali mboleko ezimiselweni<br />
zikhathi nasekusebenzisaneni<br />
okukhulu phakathi kukaHulumeni<br />
kanye nemboni yezokubolekisa.<br />
Kuphinde kubaluleke kakhulu<br />
ukuthi uhlelo lokubuyekeza<br />
luhlanganise yonke imithetho<br />
enomthelela embonini<br />
yezokubolekisa kanye<br />
nasekutheni leyo micikilisho<br />
emisha ibhekisiswe kabanzi<br />
mayelana nemiphumela<br />
enganayo ngokomthetho.<br />
Leminyaka emibalwa edlule<br />
ibonise isimo sokuhlakazeka<br />
okukhulu ohlelweni lomthetho<br />
mayelana nokuvikelwa<br />
kwabasebenzisi kanye<br />
nokwenziwa ngcono<br />
okuqhubekayo komthetho<br />
ngenxa yenxanxathelo<br />
yeziqondiso zangasikhathi<br />
nokubangele ukukhula<br />
kwezindleko zokuhambisana<br />
naleyo mithetho. Kwethenjwa<br />
ukuthi uhlelo lokubuyekezwa<br />
luzokumisa kanti lapho<br />
kungenzeka khona, likuguqule<br />
okunye kwalokho.<br />
Ukufinyeleleka kanye nezindleko<br />
zokubolekwa kulabo bantu<br />
ababalelwa ezigidini ezingu-16<br />
zabasebenzisi baseNingizimu<br />
Afrika, kanjalo nalabo abangabi<br />
nakho ukufinyelela<br />
ekubolekweni, bazothinteka<br />
emphumeleni wohlelo<br />
lokubuyekezwa komthetho<br />
wokubolekisa, umthetho<br />
wezivumelwano zokubolekisa<br />
kanye nesaziso sika-1999<br />
sokukhululwa ngaphansi<br />
komthetho wokubolekisa.<br />
Ngokubhekelela izimo<br />
zezimakethe esezishiwo ngenhla,<br />
okudingekayo, i-ABIL ekholwa<br />
yikho, ngukwakhiwa kwemakethe<br />
yezokubolekisa engabandlululi,<br />
enokuncintisana nehlangene.<br />
Ukufinyelela kulokhu, iqoqo<br />
liyavumelana nalezi zesekelo<br />
ezilandelayo zohlelo olusha:<br />
– Ukususwa kokulawulwa<br />
kwamanani. Ukumiselwa<br />
kwamanani kwehlisa<br />
ukubolekisa, kone ukwabiwa<br />
kokubolekisa emnothweni,<br />
kwandise ubungozi<br />
obucatshangelwayo kubatshali<br />
nabesekeli ngezimali kanti<br />
ngenxa yalokho kwenyuke<br />
izindleko zokwebolekisa bese<br />
kwehla ukufinyeleleka<br />
kokwebolekwa;<br />
– Ukumiselwa kohlaka olulodwa,<br />
oluqondakala kalula lokuvikela<br />
abasebenzisi kuyoyonke<br />
imakethe yezokwebolekisa.<br />
Lokhu kuzosusa inhlakanhlaka<br />
ekhona njengamanje kanye<br />
nokudideka kanti kufanele<br />
kuqondwe ngakho ukwehlisa<br />
kakhulu izindleko ezinkulu<br />
njengamanje zokuhambisana<br />
nomthetho kube kwenzeka<br />
ngcono ukusebenza kokulalelwa<br />
kwezikhalazo zabasebenzisi;<br />
– Ukwenziwa kunye kwamanani<br />
kanye nokuvezwa<br />
kwezinkontileka, ukususwa<br />
kokudideka okukhona<br />
njengamanje kanye<br />
nokuxhashazwa okukhona<br />
kwimakethe kanye nokwanda<br />
kokwethembela kulokho<br />
kuvuleleka njengendlela<br />
yokulawula ebalulekile ukusiza<br />
abasebenzisi ukuba bakhethe<br />
ngokwazi;<br />
– Umthetho wokumisela<br />
ukwenganyelwa kolwazi<br />
lwezokwebolekwa ukuze<br />
kwazeke uma kukhona ofuna<br />
ukwandiselwa ukwebolekwa<br />
kanye nasekulawuleni<br />
ukuvikeleka kwabasebenzisi<br />
kanye namalungelo<br />
ababolekisi ohlelweni;<br />
– Ukwethembela emaketheni<br />
kunaseziqondisweni<br />
ezilayezayo futhi ezinokona<br />
kanye nemithetho ejezisa<br />
ukwebolekisa kanye<br />
nokweboleka<br />
okunokunganakekeli;<br />
– Ukuvumela nokugqugquzela<br />
ukuncintisana ngaphakathi<br />
embonini kanye nokukhulisa<br />
ukuzikhethela<br />
kwamakhasimende ngokunjalo.<br />
Kubaluleke kakhulu ukuba<br />
uhulumeni kanye nemboni<br />
yokwebolekisa bahlanganyele<br />
emuzweni wokubambisana<br />
ngesikhathi salokhu kubuyekeza<br />
futhi i-ABIL ibambe iqhaza<br />
ngokuphelele kulolu hlelo.<br />
Isigaba 74 soMthetho<br />
weziNkantolo zoMantshi<br />
Ukuxhashazwa kobuthakathaka<br />
obukhona kulo mthetho yilabo<br />
baphathi bezikweletu<br />
abangethembekile sekubangele<br />
amakhulu ezinkulungwane<br />
zabantu ukuba bazithole<br />
bekhokhela izikweletu<br />
ungunaphakade, kube<br />
kungabaphathi zikweletu<br />
abahlomula kakhulu kulokhu.<br />
IKhomishani yokuGuqulwa<br />
koMthetho (Low Reform<br />
Commission) seyiqalile<br />
ngokubuyekeza isigaba 74<br />
soMthetho weziNkantolo<br />
zoMantshi kuwo lonyaka. Imboni<br />
yamabhange, ngokusebenzisa<br />
uMkhandlu wamaBhange,<br />
seyenze isethulo kwikhomishani<br />
yokuguqulwa komthetho.<br />
Umnikelo we-ABIL kuleso sathulo<br />
ube mkhulu.<br />
Impendulo yeKhomishani<br />
yokuGuqula uMthetho kuleso<br />
sathulo isaqhubeka. Nokho-ke<br />
ithuba likhona lokuba kwenziwe<br />
izinguquko zesikhashana<br />
esigabeni 74 ukubhekelela<br />
izimbobo emthethweni wamanje<br />
nezisetshenziswa ngabaphathi<br />
abangethembekile nokulimaza<br />
amakhasimende kanye<br />
nababolekisi ngokufanayo.<br />
Sikholelwa ngukuthi uhulumeni<br />
kufanele asebenzise leli thuba<br />
ukumisela lezo zinguquko<br />
zesikhashana ngokukhulu<br />
ukushesha, kunokuba kulindwe<br />
uhlelo oluzothatha isikhathi<br />
lokubhala umthetho omusha.<br />
2. Isivinini esikhulu<br />
ekuhlanganisweni<br />
ukuqhubekezeleka<br />
kulolonke iqoqo<br />
I-ABIL iyakwamukela ukuthi<br />
ukuqhubeka nokukhula, ukuhamba<br />
phambili ngokuncintisana kanye<br />
nokuqamba imikhiqizo emisha<br />
akwenele. Amaphuzu enhlalo kanye<br />
nendawo yokusebenzela asebe<br />
yizinqumosimo ezibalulekile<br />
ekuhlonzeni impumelelo yenkampani.<br />
Ngakho-ke seyikwandise kakhulu<br />
ukugxila kweqoqo ecebweni<br />
lokuqhubezeleleka kokusebenza.<br />
Injongo yalo ngukwakha<br />
umhlahlandlela ohlanganisiwe<br />
wezokuphathwa kokuqhubezeleka<br />
7<br />
<strong>African</strong> <strong>Bank</strong> Investments Limited