TOAN-KIỀM, DỊCH VÀ ĐIỆN GIẢI - [NHÓM BIÊN DỊCH] DIỄN ĐÀN Y KHOA

Minmin, vagabondTM, lutembacher, hand_in_hand
Ví dụ 6: Một bệnh nhân vào phòng cấp cứu trong tình trạng shock nhiễm khuẩn với
các biểu hiện sau: AG tăng từ 12 lên 30; [HCO3-] giảm từ 26 xuống còn 4. Khí máu
động mạch: PCO2 giảm từ 40 xuống 15 mmHg; [HCO3-] giảm xuống 4 mEq/L và pH
giảm từ 7,40 xuống 7,05. Chẩn đoán là gì?
Trả lời:
Bước 1: pH và HCO3- giảm nên là nhiễm toan chuyển hoá.
Bước 2: PCO2 sẽ là bao nhiêu? PCO2 =1,5 x 4+8= 14. PCO2 tính được tương
hợp với PCO2 đo được. Do đó không có rối loạn hô hấp xuất hiện.
Bước 3: Một nhiễm toan tăng AG mà liên quan đến shock nhiễm khuẩn thì
nhiễm toan lactic là phù hợp nhất. Sự thay đổi của AG là 18. [HCO3-] giảm theo dự
kiến là 18/1,5 =12 mEq/L. Nên [HCO3-] sẽ còn là 26-12= 14 mEq/L. Nhưng ở bệnh
nhân chỉ còn 4 mEq/L. [HCO3-] thấp hơn giá trị dự kiến. Có gì đó đã kéo [HCO3-]
xuống 10 mEq/L. Sự giảm [HCO3-] được giải thích bằng một nhiễm toan chuyển hoá
có AG bình thườn kèm theo.
Những ví dụ trên hướng dẫn cách sử dụng AG để xác định một rối loạn chuyển hoá
kèm theo mà bị “che khuất” ở những trường hợp nhiễm toan chuyển hoá và nhiễm
toan ceton. Thực ra mà nó, sử dụng sự thay đổi của AG để dự kiến sự thay đổi của
bicarbonat chỉ là biện pháp gần đúng. Tuy vậy, một sự chênh lệch đáng kể từ giá trị
gần đúng này gợi ý đến một rối loạn chuyển hoá kèm theo. Đó là:
Nếu bicarbonat đo được cao hơn đáng kể bicarbonat dự kiến băng công thức,
một nhiễm kiềm chuyển hoá “bị che khuất” có thể xuất hiện kèm.
Nếu bicarbonat thấp hơn đáng kể so với bicarbonat dự kiến tính theo công
thức thì có một nhiễm toan chuyển hoá AG bình thường “bị che khuất” đi kèm.
Bài tập kết hợp cả 3 bước
Case 1: Một bệnh nhân với pH 7,15; [HCO3-] tính được 6 mEq/L; PCO2 18 mmHg; Na
135 mEq/L ; Cl 114 mEq/L; K 4,5 mEq/L; [HCO3-] huyết thanh 6 mEq/L.
Bước 1: Bệnh nhân có một nhiễm toan chuyển hoá nặng
Bước 2: Cho nhiễm toan chuyển hoá. Thì PCO2 sau khi được bù sẽ là :
PCO2 = 1,5 x 6 =8 = 17 mEq/L
PCO2 của bệnh nhân là 18 gần với 17 nên ta xem là sự bù trừ trên bệnh nhân là thích
hợp và không có rối loạn hô hấp kèm theo
www.diendanykhoa.com Page 118