TOAN-KIỀM, DỊCH VÀ ĐIỆN GIẢI - [NHÓM BIÊN DỊCH] DIỄN ĐÀN Y KHOA

Minmin, vagabondTM, lutembacher, hand_in_hand
lên ở phần vỏ của quai Henle và ống lượn xa tạo thành một đoạn “cô đặc” ngay cả khi đây
không phải là sự cô đặc thật sự (bằng cách thêm nước) mà là một sự cô đặc tương đối (bằng
cách trừ đi natri). Khi lượng lớn nước được đưa vào, sự tiết ADH ngừng và ống góp không
thấm nước được, cho nên nước không được tái hấp thu vào vùng kẽ tủy ưu trương. Dịch
hòa loãng ở ống thận sau đó được bài tiết với một nồng độ thấp mức 50 mOsm/L. Đây là
cách mà thận có thể loại thải nước thừa và nhờ đó ngăn tình trạng hạ natri máu ECFV. Nếu
thận không thể sản xuất ra nươc tiểu hòa loãng đáp ứng với tải lượng nước, thì ECFV sẽ bị
hòa loãng và dẫn đến hạ natri máu.
• Lợi tiểu thiazide can thiệt vào khả năng sản xuất nước tiểu hòa loãng tối đa bằng cách ngăn
tái hấp thu natri ở ống lượn xa. Một bệnh nhân sử dụng các thiazide có thể không có khả
năng sản xuất ra nước tiểu đủ hòa loãng để ngăn sự giảm nồng độ natri ECFV gây ra do sử
dụng nước. Vì thế, hạ natri máu có thể xuất hiện. Một bệnh nhân dùng thiazide sẽ có nguy
cơ hạ natri máu nếu sử dụng quá nhiều nước.
• Tái hấp thu natri ở quai Henle đóng góp vào gradient nồng độ ở vùng tủy ưu trương mà
quan trọng trong tái hấp thu nước (sự di chuyển nước theo thẩm thấu từ ống góp). Điều này
cho phép thận cô đặc nước tiểu. Các lợi tiểu quai ngăn tái hấp thu natri ở quai Henle và sự
ngăn cản này can thiệp vào sự duy trì ưu trương ở vùng tủy. Vì thế, các lợi tiểu quai làm chặn
tái hấp thu nước và khả năng cô đặc nước tiểu của thận.
• Các lợi tiểu quai cũng can thiệp vào phạm vi hòa loãng nước tiểu bằng cách ngăn tái hấp thu
của natri không có nước ở nhánh lên quai Henle (hình 1-1). Do đó, các lợi tiểu quai can thiệp
vào cả cô đặc và hòa loãng nước tiểu. Bệnh nhân sử dụng lợi tiểu quai thông thường tránh
được vấn đề hạ natri máu bởi tái hấp thu ít nước do vùng kẽ tủy ít ưu trương.
• Bởi vì lợi tiểu quai gây mất nhiều natri và nước hơn và gây giảm nhiều hơn ECFV so với các
thiazide, nên chúng được ưa thích hơn trong xử trí phù. Chúng cũng được ưa thích hơn trên
những bệnh nhân có phù và hạ natri máu, bởi vì các thiazide có thể làm xấu hơn tình trạng
hạ natri máu và do đó bị chống chỉ định.
• Các thaizide thường bị chống chỉ định ở những bệnh nhân hạ natri máu do nguyên nhân bên
dưới.
Hướng dẫn xử trí các vấn đề lâm sàng về Natri và nước
Duy trì nồng độ natri ngoại bào trong giới hạn hẹp (135- 145 mEq/L) và duy trì kích
thước của ECFV trong giới hạn chấp nhận được là điều quan trọng. Theo nguyên tắc,
các cơ chế kiểm soát sự đưa vào và thải ra của nước ảnh hưởng đến kích thước của
ECFV trong một khoảng rộng, nhưng các cơ chế kiểm soát sự đưa vào và thải ra của
natri là quan trọng hơn trong việc xác định kích thước của ECFV bởi vì natri là cation
ngoại bào chính và tạo lực thẩm thấu duy trì ECFV. Về cơ bản, nồng độ natri dịch
ngoại bào có thể bị ảnh hưởng bởi lượng natri đưa vào hay thải ra, nhưng các cơ chế
kiểm soát sự đưa vào hay thải ra của nước thì quan trọng hơn nhiều trong việc xác
định nồng độ natri dịch ngoại bào.
• Trong thực hành lâm sàng, một điều hữu ích là xem những trường hợp bất
thường kích thước ECFV là do những vấn đề với các cơ chế kiểm soát natri.
• Trong thực hành lâm sàng, điều có lợi nhất là xem xét những trường hợp bất
thường nồng độ natri dịch ngoại bào là do những vấn đề về các cơ chế kiểm
soát nước.
Làm thế nào mà các cơ chế kiểm soát natri bị suy yếu? Quá tải ECFV có thể được
xem xét như là một tình trạng có tổng natri cơ thể quá nhiều. Thiếu hụt ECFV có thể
được xem xét như là một tình trạng có tổng natri cơ thể quá ít. Chẩn đoán và điều trị
phải tập trung vào việc phát hiện và sửa chữa cơ chế kiểm soát natri bị thiếu sót.
www.diendanykhoa.com Page 13