18.01.2015 Views

bizkaiko aldizkari ofiziala boletin oficial de bizkaia - Euskadi.net

bizkaiko aldizkari ofiziala boletin oficial de bizkaia - Euskadi.net

bizkaiko aldizkari ofiziala boletin oficial de bizkaia - Euskadi.net

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

BAO. 96. zk. 2009, maiatzak 25. Astelehena — 136 — BOB núm. 96. Lunes, 25 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 2009<br />

Lana eta lan-hizkuntza<br />

Bada beste gauza bat kontuan hartu behar duguna: Administrazioak,<br />

kasu ho<strong>net</strong>an GUFEk, produktu batzuk eskaintzen ditu eta<br />

horien artean ez dago euskara produktu gisa. Besterik da, produktu<br />

horiek hizkuntza batean eskaini behar direla, eta Administrazioan,<br />

salbuespenak salbu, hizkuntza ofizialean. Euskal Administrazioan,<br />

bi hizkuntza ofizial daukagu; bata edo bestea erabili, hizkuntza ez<br />

da produktua izango, bitartekoa baizik. Lan-hizkuntzaren ezaugarri<br />

horrek izugarrizko eragina izango du lan-esparru barruko hizkuntzaren<br />

erabileran. Ikuspegi horretatik, Administrazioak eskaintzen<br />

duen produktua (lana edo zerbitzua) herritarrak eskatzen duen<br />

kalitatearekin emateko hizkuntza ofizialetariko bat oztopo bihurtzen<br />

bada, bazter utziko da hizkuntza-bitarteko hori eta orain arte ohikoa<br />

izan <strong>de</strong>n hizkuntza erabiliko da.<br />

Jokabi<strong>de</strong> horrek lehentasun batzuk markatzen ditu, hau da, «zer»<br />

da garrantzitsuena eta ez «nola».<br />

Administrazioak herritarrei zuzentzen dizkie bere lan eta zerbitzuak,<br />

beraz, adi egon behar du eta kontuan hartu herritarrek zer<br />

eta nola bi<strong>de</strong>ratzen dituzten beren eskariak. Herritarrek «nola» «zer»<br />

mailan jarriko balu, hau da, gizarte presioa handia izango balitz euskara<br />

administrazioarekiko harrema<strong>net</strong>arako hizkuntza normalizatua<br />

izan arte, aldagai horrek eragin zuzen-zuzena izango luke euskara<br />

lan-hizkuntza normala bihurtzeko. Baina, zoritxarrez, hori ez<br />

da gertatzen. Arlo horretan, gizarte-presioa ahula da, GUFEk diharduen<br />

esparruan behintzat. Dena <strong>de</strong>n, gure helburuetarako aldagai<br />

eraginkorra <strong>de</strong>nez, Administrazioak gizarte-presioa sustatzen<br />

saiatu behar du.<br />

Derrigortu versus erakarri<br />

IV. plangintzaldiko xe<strong>de</strong> nagusia euskara ere Administrazioaren<br />

ohiko hizkuntza bilakatzea da, hau da, nagusiki gaztelaniaz lan<br />

egiten <strong>de</strong>n Administrazioan, euskara ere lan-hizkuntza izatea. Eta<br />

nola lortu normalizatze hori Hizkuntza Politikarako Sailburuor<strong>de</strong>tzak<br />

honako erantzun hau ematen du goian aipatutako dokumentuan:<br />

«Egia da plana behar <strong>de</strong>la, eta metodologia arina, eta baliabi<strong>de</strong><br />

ugari…baina ez da nahikoa. Euskara ere administrazioko<br />

lanerako hizkuntza bihurtuko bada, langileak euskaraz ere egin behar<br />

du lana; horretarako zehaztu egin behar da zein lan-jardun gauzatzeko<br />

erabiliko <strong>de</strong>n euskara lan-hizkuntza moduan, nola, norekin, noizko<br />

eta, batez ere, zergatik».<br />

Zehaztutako hori bi<strong>de</strong> bat bada ere, Administrazioan parte-hartzea,<br />

lanki<strong>de</strong>tza, berrikuntza, konpromisoa… nekez lortzen dira ezarpen<br />

hierarkiko edo arautuaren bi<strong>de</strong>z. Jokabi<strong>de</strong> horiek gehiago erraztu<br />

eta bultzatzen dira testuinguru egokiagoa sortuz. Beraz, Administrazioko<br />

langileak euskaraz lan egitera erakarri behar ditugu, ez <strong>de</strong>rrigortu.<br />

Horretarako, motibazioa lantzeaz gain, lan-baldintzak egokiak<br />

izan behar dira eta bitartekoak ugariak, inondik ere euskaraz<br />

lan egitea gaztelaniaz lan egitea baino neketsuagoa suerta ez dadin.<br />

Administrazio elebidunerantz<br />

Euskara ere lan-hizkuntza normala bilakatzea jarri du Hizkuntza<br />

Politikarako Sailburuor<strong>de</strong>tzak IV. plangintzaldirako helburu; hortaz,<br />

Administrazioan bi hizkuntzen erabileran berdintasuneranzko<br />

pausu eraginkorrak ematea izango da oraingo plangintzaldiaren helmuga.<br />

Gure egoeran helburu hau handigurakoa da. Ezin dugu<br />

ahaztu, batetik, goian egin dugun egoeraren azalpena, eta, bestetik,<br />

Administrazioan gero eta gehiago sarean lan egiten <strong>de</strong>la. Beraz,<br />

euskara lan-hizkuntza izateko, lehen mailako sareko ki<strong>de</strong>ak, hau<br />

da, administrazio-atal bereko langile guztiek, behintzat, behar besteko<br />

ezagutza maila izan behar dute beren funtzioak euskaraz burutzeko.<br />

Eta egoera horretatik, momentuz urrun gau<strong>de</strong>.<br />

Horrez gain, kontuan hartu behar ditugu aipatutako egoerak<br />

eta horien ezaugarriak: hizkuntz ohiturak, adina, pertsonalaren poli-<br />

Trabajo y lengua <strong>de</strong> trabajo<br />

Hay otro aspecto que también se ha <strong>de</strong> tener en cuenta: la Administración,<br />

en este caso el IFAS, ofrece una serie <strong>de</strong> productos y,<br />

entre estos, no se encuentra el euskera. Otra cosa es que esos productos<br />

han <strong>de</strong> ofrecerse en una lengua y, en la Administración, excepciones<br />

aparte, han <strong>de</strong> serlo en la lengua <strong>oficial</strong>. En el caso <strong>de</strong> la<br />

Administración vasca, dos son las lenguas <strong>oficial</strong>es; se utilice una<br />

u otra, la lengua no es un producto, sino un medio. Esta característica<br />

<strong>de</strong> la lengua <strong>de</strong> trabajo influye muy notablemente en el uso<br />

<strong>de</strong> la lengua en el ámbito laboral. Des<strong>de</strong> este punto <strong>de</strong> vista, en<br />

el caso <strong>de</strong> que el uso <strong>de</strong> una <strong>de</strong> las lenguas <strong>oficial</strong>es sea un obstáculo<br />

para que la Administración oferte su producto (trabajo o servicio)<br />

a la ciudadanía con la calidad que ésta exige, se <strong>de</strong>jara <strong>de</strong><br />

lado ese instrumento lingüístico y se utilizara la lengua que hasta<br />

el momento ha sido la normal.<br />

Este tipo <strong>de</strong> actuación establece una serie <strong>de</strong> priorida<strong>de</strong>s: es<br />

más importante el «qué» que el «cómo».<br />

La Administración dirige su trabajo y sus servicios a la ciudadanía;<br />

por lo tanto, ha <strong>de</strong> estar atenta a qué y cómo encauzan sus<br />

<strong>de</strong>mandas las y los ciudadanos. Si la ciudadanía situara al «cómo»<br />

en el mismo nivel <strong>de</strong> importancia «qué», es <strong>de</strong>cir, si la presión social<br />

fuera gran<strong>de</strong> hasta que el euskera resultara una lengua normalizada<br />

en sus relaciones con la Administración, esta variable tendría un<br />

efecto directo en la conversión <strong>de</strong>l euskera en lengua normal <strong>de</strong> trabajo.<br />

Pero, <strong>de</strong>sgraciadamente, no ocurre así. En este sentido, la presión<br />

social es débil, por lo menos en el ámbito en el que el Instituto<br />

Foral <strong>de</strong> Asistencia Social <strong>de</strong>sarrolla su trabajo. De cualquier<br />

modo, como se trata <strong>de</strong> una variable eficaz para nuestros objetivos,<br />

la Administración ha <strong>de</strong> intentar impulsar la presión social.<br />

Obligar versus atraer<br />

El principal objeto <strong>de</strong>l IV Plan es que también el euskera se<br />

convierta en lengua normal <strong>de</strong> la Administración, es <strong>de</strong>cir, que en<br />

la Administración, don<strong>de</strong> habitualmente se trabaja en castellano,<br />

el euskera también sea lengua <strong>de</strong> trabajo. ¿Cómo se pue<strong>de</strong> conseguir<br />

dicha normalización En el documento <strong>de</strong> la Viceconsejería<br />

<strong>de</strong> Política Lingüística antes citado se da esta respuesta: «Es<br />

cierto que se necesita un plan, <strong>de</strong> metodología ágil y dotado <strong>de</strong><br />

los recursos a<strong>de</strong>cuados, pero no es suficiente. Para que el euskera<br />

se convierta en lengua <strong>de</strong> trabajo en la Administración, los empleados<br />

públicos <strong>de</strong>ben habituarse a <strong>de</strong>sempeñar sus funciones también<br />

en euskera. Ello exige <strong>de</strong>terminar en qué ámbitos administrativos,<br />

con qué medios e interlocutores, en qué plazos y, sobre todo, con<br />

qué fines se utilizará el euskera como lengua <strong>de</strong> trabajo».<br />

Aunque la referida sea una vía, en la Administración difícilmente<br />

se consigue la participación, la colaboración, la innovación, el compromiso…<br />

mediante la imposición jerárquica o normativa. Para facilitar<br />

e impulsar esos comportamientos es mejor crear un contexto<br />

apropiado. Por tanto, hemos <strong>de</strong> atraer a los y las trabajadoras para<br />

que realicen su trabajo en euskera, pero no forzarlos a ello. Para<br />

esto, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> trabajar la motivación, las condiciones <strong>de</strong> trabajo<br />

han <strong>de</strong> ser las a<strong>de</strong>cuadas y los medios abundantes, para que <strong>de</strong><br />

ninguna <strong>de</strong> las maneras resulte más costoso trabajar en euskera<br />

que en castellano.<br />

Hacia una administración bilingüe<br />

La Viceconsejería <strong>de</strong> Política Lingüística ha establecido como<br />

objetivo <strong>de</strong>l IV periodo <strong>de</strong> planificación que también el euskera sea<br />

lengua normal <strong>de</strong> trabajo; por lo tanto, la finalidad <strong>de</strong> este plan será<br />

dar pasos efectivos hacia la igualdad en el uso <strong>de</strong> las dos lenguas.<br />

En nuestra situación se trata <strong>de</strong> un objetivo ambicioso. No po<strong>de</strong>mos<br />

olvidarnos <strong>de</strong> dos cosas: una, la <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> la situación<br />

que hemos realizado con anterioridad, y, otra, que en la Administración<br />

cada vez se trabaja más en red. Por lo tanto, para que el<br />

euskera sea lengua <strong>de</strong> trabajo, los miembros pertenecientes a la<br />

red <strong>de</strong>l primer nivel, esto es, todos los y las trabajadoras <strong>de</strong> la misma<br />

unidad administrativa han <strong>de</strong> saber el suficiente euskera como para<br />

po<strong>de</strong>r cumplir sus funciones en dicha lengua.Y, <strong>de</strong> momento, estamos<br />

lejos <strong>de</strong> esa situación.<br />

A<strong>de</strong>más hemos <strong>de</strong> tener en cuenta las situaciones ya mencionadas<br />

y sus características: hábitos lingüísticos, edad, límites

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!