You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ko friso batekoa bezalakoa 113 , eta baita borrokak ere, satiroen<br />
artekoa bata eta bi putti munstroen aurka ari direna<br />
bestea. Paneletako batzuetan maitasunaren eta beronen<br />
fruituen ikonogramak dira simetri ardatza, hala nola puttiak,<br />
buru gainean fruituz betetako otarrak daramatzaten mutikoak,<br />
maskor bat, putto hegaldun baten burua edo emakumezko<br />
busto bat duen ereinotz-koroa; alde banatan, berriz,<br />
dragoiak ditugu atzera, hosto-irudiak, zutitutako zaldien<br />
gaineko puttiak eta ahuntzak eta beste grotesko batzuk.<br />
Marcantonio Raimondi. Lehoiaren ehiza.<br />
Marcantonio Raimondi. Caza del león.<br />
Thiasos, garaipen, bahiketa eta borroka eszenak dituzten<br />
itsas frisoak, azken batean, sarkofago erromatarretatik eratorriak<br />
dira, haietatik erreproduzitu zituzten-eta Errenazimentuko<br />
artistek, hala nola Andrea Mantegnak, Codex Escurialensis-en<br />
egile Ghirlandaioren dizipulu anonimo batek<br />
(marrazkiak), Girolamo Mocettok (grabatuak), Severo de<br />
Rávenak (brontzeak) edo Giulio Romanok 114 . Thiasosa edo<br />
zeru-ozeanoan zehar arimek Dohatsuen Irletaraino egiten<br />
duten bidaia, izaki psikoponpoak lagun dituztela eta itsasoko<br />
munstroen aurkako borroka egin behar dutela, erretauletan<br />
arimaren zeruranzko bide kristauarekin errazen parekatzen<br />
den fabula klasikoetako bat da. Horrela ikusten dugu<br />
Espainia iparraldeko hilobi eta erretaula ugaritan, esaterako<br />
113 OCHAGAVIA RAMIREZ, Mª. T.: Op. aip., 86-87. orr. Gatazka hau<br />
bi zentauroren arteko borroka baten antzera interpretatzen du;<br />
zentauroetako batengan animalia alderdia eta senaren irrikak dira<br />
nagusi, eta bestearengan, berriz, giza alderdia eta jakinduria.<br />
114 Libro de debujos o antigüedades de mano con 75 hojas útiles. D.<br />
Ghirlandaioren dizipulu batek 1493-1494 epean kopiatutako<br />
marrazkiak, 27. or.<br />
The Illustrated Bartsch, 13. liburukia (2. zatia). Early Italian Masters,<br />
M.J. Zucker. Abráis Books. New York, 1984, 67. or., <strong>01</strong>7 S1. G.<br />
Mocetto-ren frisoa, ninfa eta tritonak dituena.<br />
POPE-HENNESSY, J.: Renaissance Bronzes from the Samuel H.<br />
Krees Collection. Phaidon Press. London, 1965, 133. or., 477. or.<br />
BOBER, P.P. and RUBINSTEIN, R.: Renaissance artists & Antique<br />
Sculpture. A Handboof of Sources. Harvey Müller Publishers.<br />
Londres, 1987, 131-132. orr., 100. zk.<br />
90<br />
centauromaquia, similar a la de un friso del retablo mayor<br />
de Santo Domingo de la Calzada 113 , y sendas luchas entre<br />
sátiros y dos putti con monstruos. En varios de los paneles<br />
actúan como eje de simetría iconogramas del amor y sus<br />
frutos como putti, muchachos con cestos de frutas sobre la<br />
cabeza, una concha, una cabeza de putto alado o una<br />
laurea con un busto femenino, en tanto que a ambos lados<br />
se repiten dragones, figuras foliáceas, putti sobre caballos<br />
encabritados y cabras y otros grutescos.<br />
Los frisos marinos con escenas de thiasos, triunfos,<br />
raptos y luchas derivan, en última instancia, de sarcófagos<br />
romanos, de donde fueron reproducidos por artistas del<br />
Renacimiento como Andrea Mantegna, un discípulo anónimo<br />
de Ghirlandaio, autor del Codex Escurialensis (dibujos),<br />
Girolamo Mocetto (grabados), Severo de Rávena (bronces)<br />
o Giulio Romano 114 . El thiasos o viaje de las almas a través<br />
Lehoiaren ehiza.<br />
Caza del león.<br />
del océano sideral hasta las Islas de los Bienaventurados<br />
con seres psicopompos que les ayudan y monstruos marinos<br />
con los que deben de luchar es una de las fábulas clásicas<br />
que se equipara más fácilmente en los retablos al camino<br />
cristiano del alma hacia el cielo. Así lo podemos ver en<br />
sepulcros y numerosos retablos del norte de España como<br />
113 OCHAGAVIA RAMIREZ, Mª. T.: Op. cit., pp. 86-87. <strong>Int</strong>erpreta este<br />
combate como una sincreisis o lucha de contrarios entre dos<br />
centauros, en uno de los cuales predomina la parte animal y sus<br />
instintos pasionales , y en el otro, la parte humana y la sabiduría.<br />
114 Libro de debujos o antigüedades de mano con 75 hojas útiles. Dibujos<br />
copiados por un discípulo de D. Ghirlandaio en 1493-1494,<br />
p. 27.<br />
The Illustrated Bartsch, vol. 13 (part. 2). Early Italian Masters, por<br />
M.J. Zucker. Abráis Books. New York, 1984, p. 67, <strong>01</strong>7 S1. Friso con<br />
ninfas y tritones de G. Mocetto.<br />
POPE-HENNESSY, J.: Renaissance Bronzes from the Samuel H.<br />
Krees Collection. Phaidon Press. London, 1965, p. 133, fig. 477.<br />
BOBER, P.P. and RUBINSTEIN, R.: Renaissance artists & Antique<br />
Sculpture. A Handboof of Sources. Harvey Müller Publishers.<br />
London, 1987, pp. 131-132, nº 100.