Ψηφιακό Τεκμήριο

ΕΝ∆ΗΜΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΑΜΙΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ
Φαρµακευτικό φυτό λέγεται κάθε φυτό που περιέχει ένα η περισσότερα δραστικά
στοιχεία τα οποία έχουν την ικανότητα να προλάβουν ή να θεραπεύσουν ασθένειες.
Μερικά φυτά περιέχουν σειρά ολόκληρη από δραστικά στοιχεία και µπορούν να
επιδράσουν πολύ διαφορετικά, ανάλογα µε τον τρόπο της παρασκευής τους. Για
παράδειγµα, οι σπόροι του λιναριού µπορούν να χρησιµοποιηθούν αλεσµένοι, σε
µορφή αλευριού, για καταπλάσµατα. Χάρη στις µη διαλυτές βλέννες που περιέχουν,
φουσκώνουν σαν κόλλα και σχηµατίζουν παχιά πάστα, η οποία όταν είναι ζεστή,
αποτελεί εξαιρετικό φάρµακο για τα κρυολογήµατα και τους πόνους. Οι ίδιοι αυτοί
σπόροι του λιναριού, όταν µαλακώσουν σε κρύο νερό επί µερικές ώρες, και
λαµβάνονται ταχτικά το πρωί ή το βράδυ, γίνονται ένα αποτελεσµατικό καθαρτικό.
Η θεραπευτική δράση ενός φυτού µπορεί να βασίζεται στη συνδυασµένη δράση
δυο δραστικών στοιχείων, όπως για παράδειγµα τα φύλλα της φασκοµηλιάς περιέχουν
ένα χαρακτηριστικό αιθέριο έλαιο µε αντισηπτικές και µυκητοκτόνες ιδιότητες, µία
τανίνη µε δράση στυπτική και µια πικρή ουσία (πικροσαλβίνη). Η απολυµαντική
δράση που έχει το αφέψηµα του φασκόµηλου, οφείλεται στη συνδυασµένη ενέργεια
του αιθέριου ελαίου και της τανίνης. Χάρη σ’ αυτή τη συνεργεία, το τσάι του
φασκόµηλου είναι πολύ αποτελεσµατικό για γάργαρες στην περίπτωση πονόλαιµου ή
πόνου από εξαγωγή δοντιού. Επιπλέον, αν πιούµε αυτό το τσάι του φασκόµηλου,
παρουσιάζονται άλλες συνεργικές δράσεις, που έχουν σαν αποτέλεσµα το σταµάτηµα
των έντονων νυχτερινών ιδρωτών, οι οποίοι προκαλούνται από ορισµένα φάρµακα,
ασθένειες ή αναρρώσεις. Ωστόσο, το φασκόµηλο περιέχει επίσης και µια τοξική ουσία,
κρυµµένη µέσα στο αιθέριο έλαιο, την τουγιόνη, που είναι µια τερπενική κετόνη. Θα
έφθανε να πιει µια γυναίκα µεγάλη ποσότητα τσάι φασκόµηλου, ή συνηθισµένες
ποσότητες επί µεγάλη χρονική περίοδο, για να προκληθούν σ’ αυτήν εµµηναγωγά
αποτελέσµατα ή ακόµα και αποβολή.
Υπάρχουν φυτά που περιέχουν αλκαλοειδή (π.χ. η εφέδρα), των οποίων το
εκχύλισµα είναι πιο αποτελεσµατικό από ότι τα ίδια τα φυτά. Αυτά τα παραδείγµατα
δείχνουν πόσα πολύπλοκα προβλήµατα θέτουν τα φαρµακευτικά φυτά, αφού η
επίδραση ενός συστατικού τους δεν είναι κατ’ ανάγκη η ίδια µε την επίδραση
ολόκληρου του αποξηραµένου φυτού.
36