Kyahi Hamongkarsa - Gamelan group Marsudi Raras

De instrumenten van het wilah pencon-type
Tot slot zijn er ook gamelaninstrumenten met klankstaven, die in het midden voorzien zijn van
een pencu. Dit zijn de wilah pencon-instrumenten.
De bekendste hiervan is de gong
kemodhong of gong kemadha. Deze gong
wordt vaak bespeeld tijdens gamelan
gadhon uitvoeringen. Hij neemt de plaats
in van de gong ageng. De twee klankstaven,
die onderling een heel klein beetje anders
gestemd zijn, hebben aan de uiteinden
twee gaten. Hierdoor wordt de pluntur
geregen. Door dit koord te bevestigen aan
de bovenranden van de plangkan (de
houten bekisting) kunnen de staven
opgehangen worden boven één of twee
aarden kruiken (kendhil grabah), die dienst
doen als resonator en zich in de houten
bekisting bevinden. Door nu beide staven
juist na elkaar aan te slaan met de
béndha, zorgt het kleine verschil in
toonhoogte ervoor dat de gewenste ombak
(zwevingen) ontstaan die aan een gong
ageng doen denken. Soms slaat men slechts op één wilah om deze gong te kunnen gebruiken als
gong suwukan.
Een ander wilah pencon-instrument is de slentho, een slenthem met wilah pencon. Dit
instrument wordt nog wel gebruikt in hofgamelans (zie opmerking 4).
Ook de kenong rèntèng heeft de vorm van een slenthem. De uiteinden van de wilah aan de lange
zijden zijn licht naar beneden gebogen. Beide instrumenten worden aangeslagen met een bindhi.
De andere bronzen instrumenten
De kemanak is uit één bronzen plaat gemaakt, die, terwijl hij verhit was,
is omgesmeed in de vorm van een uitgeholde banaan met een korte steel. Om
een gendhing kemanak te spelen, zoals Ketawang Mijil, laras sléndro pathet
nem (een onderdeel van Srimpi Gandakusuma ) heeft men twee kemanak
nodig. De set is meestal gestemd in sléndro 6 en hoge 1. Er zijn twee
spelers nodig, die met een tabuh van het bindhi-type de kemanak om
beurten en in een vast patroon aanslaan. De kemanak ligt in de linkerhand
met de steel naar beneden. Na het aanslaan wordt de kemanak eerst naar
de speler toe bewogen en vervolgens, terwijl de kemanak weer van de speler
af beweegt, met de duim gedempt. Door deze beweging ontstaan er
zwevingen, welke karakteristiek zijn voor dit instrument. In een gendhing
kemanak wordt slechts gezongen. Er spelen geen balungan-instrumenten mee.
10