Kyahi Hamongkarsa - Gamelan group Marsudi Raras

van deze handvatten, die links en rechts wat
uitsteken, worden vastgehouden.
Men schaaft nu met het mes over de
oppervlakte van de gong.
Het afdraaien van gongs gebeurt niet vaak
en alleen maar voor mooie en kostbare
stukken die voor de gamelan bestemd zijn.
Men gebruikt hiervoor een primitieve
draaibank (bubutan of undhan-undhan). Dit
is volgens de gongmakers van Semarang een
instrument dat nog niet zolang bestaat (fig.
10).
figuur 10.
Op vier korte palen in de grond is een
raam van evenveel balken bevestigd. Een
vijfde, verschuifbare balk, is aan de korte
zijden bevestigd. In het midden daarvan
bevindt zich een horizontale ijzeren pin. Aan
de tegenoverliggende lange zijbalk zit een
zelfde pin. Om de gong in de draaibank te
bevestigen, plaatst men aan de binnenzijde
van de gong een houten balkje. Dit wordt op
z’n plaats gehouden door de buiging van de
opstaande rand (fig. 11). Vervolgens legt men
een langer plankje op de rand van de gong in
dezelfde richting als die van de binnenste
plank. Men verbindt deze beide latten stevig
door middel van ijzeren trekschroeven die in
de daarvoor bestemde gaten passen.
-39-
In het midden van beide plankjes zijn
corresponderende, vierkante gaten
32
aangebracht. Hier doorheen wordt een
houten spil gestoken, die aan het andere
uiteinde bestaat uit een zandlopervormige
houten spoel (suwel). Aan de uiterste punt
van deze spoel is een ijzeren plaatje met een
gat bevestigd. Dit gehele samenstel wordt
nu zo in de draaibank gespannen, dat de
ijzeren pin aan de zijbalk in het gat van de
spoel grijpt. De verschuifbare balk wordt nu
zover aangeschoven en vastgezet, dat de
daarin bevestigde pin tegen het middelpunt
van de pencu drukt. Nu zit de gong tussen
beide pinnen (incer) vastgeklemd.
Op enige afstand van de draaibank staat
een lange bamboestaak in de grond.
Bovenaan is een lang dun touw vastgemaakt.
Dit touw windt men een paar slagen om de
houten spoel. Het uiteinde wordt
vastgemaakt aan een trapplank, die onder de
draaibank bevestigd is. Door de plank naar
beneden te trappen, wordt de spoel, en
daarmee ook de gong, rondgedraaid.
Tegelijkertijd wordt de bamboestok naar
beneden gebogen en gespannen. Als men de
trapplank nu los laat, dan schiet de
bamboestok weer overeind en draait de gong
in tegenovergestelde richting.
figuur 11.
Het afdraaien gebeurt met behulp van
beitels. Hierbij dient de verschuifbare
dwarsbalk als ondersteuning. Na deze
laatste bewerking wordt de gong definitief
gestemd en is klaar voor de verkoop.