Kyahi Hamongkarsa - Gamelan group Marsudi Raras

met de laga de recep (fig. 2, e) van binnen
uit op een merkwaardige wijze tegelijk
geklopt en gewreven. Deze handeling wordt
ngracak genoemd.
-26-
De volgende handeling is het aanbrengen
van de richel pasu (fig. 2, d). Deze wordt van
binnenuit met de scherpe kant van de houten
mason uitgeklopt (di masoni). De pasu in de
bonangketeltjes, die een zeer hoge
opstaande rand hebben, wordt erin geslagen
met een ijzeren palu alang.
Voordat men nu de nog gloeiende gong in het
water afkoelt, legt men een ijzeren ring
(blengker) ter grootte van de omvang van de
gong, om de rand. Men brengt deze ring op
zijn plaats met drie repen pisangbast die aan
de band zijn bevestigd. Als de ring strak om
de rand zit, branden deze repen er vanzelf
vanaf. Nu pas wordt de gong in het
waterreservoir (fig. 1, k) ondergedompeld.
De ring verhindert dat de gong door de
plotselinge afkoeling scheef trekt (penjol).
Door het afkoelen in het water (ngelem),
wordt het metaal gehard en veerkrachtig
gemaakt. Als men de gong langzaam aan de
lucht zou afkoelen, dan zou hij bros worden
en tijdens het bespelen barsten.
Blijkt hierna dat de onderste rand niet
geheel rond is, dan wordt de gong op zijn
kant in de kuil tegen de watu mindhan gezet.
Er overheen wordt een stuk hout gelegd
(fig. 6, a) dat aan een kant op het aanbeeld
rust en aan de andere kant wordt
ondersteund. Twee andere stokken (b en c),
die elkaar boven stok a kruisen, worden in de
opening van de gong gestoken. Als nu een
helper de andere einden neerdrukt, ontstaat
er door de hefboomwerking druk, die op de
rand van de gong wordt uitgeoefend.
Tegelijkertijd slaat de panji met een ijzeren
hamer, de cocor seletan, de oneffenheden
uit de rand. Deze bewerking wordt benthang
genoemd.
26
figuur 6.
-27-
Om aan het bovenvlak van de gong de juiste
welvingen te geven (metak), wordt de
metakan gebruikt (plaat 4). Dit toestel
bestaat uit een kort, in de grond bevestigd
houten blok, met daarin een vierkant gat.
Hierin wordt een ongeveer 2,5 meter lange
dwarsbalk gestoken. Deze heeft in het
vierkante gat voldoende speling, zodat het
vrije uiteinde op en neer bewogen kan
worden.
Plaat 4: rechts het werk met de metakan links het
stemmen van een gong