Hoe de rode ster (pdf) - Jan van de Pavert - Xs4all

meer. De discussies over stijl en de ideologische consequenties van hun werk was vaak hard,
maar tot 1932 open en schijnbaar democratisch. 92 In 1932, aan het einde van het eerste
vijfjarenplan, toen de bonden waren gecentraliseerd, werd de discussie over artistieke
processen onder een nog directere controle van de Partij gebracht. De gevolgen van Stalins
leer, dat de klassenstrijd voorbij was en de opbouw van het socialisme was voltooid, liet zich
gelden. Lazar Kaganovič kondigde dat jaar aan dat artistieke experimenten daarom niet langer
nodig waren. 93
Het streven naar uniformiteit had nog meer succes op het gebied van architectuur,
omdat de centralisatie ook de distributie van bouwmaterialen en land betrof. Land werd alleen
vrijgegeven door de districtscommissies. Alle materialen en alle opdrachten werden verstrekt
door het staatsapparaat. Omdat de centrale planeconomie niet voldoende kon voorzien in de
noodzakelijke productiegoederen, bleef er niets over voor persoonlijke initiatieven. 94
Hierboven bleek al dat de oorspronkelijke Partijgetrouwe bestuurder Uchanov uit een
beslissende commissie werd verstoten en vervangen door de Stalingetrouwe Bulganin. Het
was de meest Stalingetrouwe nomenklatura die op posities werd gezet waar artistieke
beslissingen werden genomen. Dat was, naast de centralisatie van land en de distributie van
bouwmaterialen, de tweede wijze waarop gelijkschakeling plaatshad. De commissies die de
grootste prestigeprojecten sanctioneerden stonden in de meest directe verbinding tot Stalin -
in veel gevallen werden de projecten gesanctioneerd door Stalin zelf.
In 1934 werd een prijsvraag uitgeschreven voor een ander project, het
Volkscommissariaat voor zware industrie in Moskou. Deze prijsvraag betrof tevens de
omringende openbare ruimte en de positie van het gebouw in het Plan voor Nieuw Moskou.
De ingestuurde bijdragen waren nog steeds divers: specifiek modernistische ontwerpen
maakten er net zozeer deel van uit als monumentalistische ontwerpen; zelfs architecten die
van het modernisme het boegbeeld waren geweest, als Alesandr en Viktor Vesnin, Ivan
Leonidov en Konstantin Melnikov namen er aan deel. Hun bijdragen werden alleen niet
gekozen. 95 Het laatste gerealiseerde modernistische gebouw van formaat, de Pravda in
92 Een goed artikel zowel over de discussie betreffende ideologische consequenties van stijlen en technieken in
het schrijven en de fotografie, als over de rol van de positieve arbeider in bellettrie en journalistiek: H. Gaβner,
'Heartfields Moskouer Lehrzeit 1931-1932', 300-335.
93 H. Gaβner, 'Heartfields Moskouer Lehrzeit', 321.
94 Alec Nove, analyseert in zijn An Economic History of the U.S.S.R. (Londen 1969) dat de distributie van
goederen het centrale probleem was van de centrale planeconomie, hoewel hij de basis van zijn analyse van de
Stalinistische jaren vooral op de agrarische sector baseert. Zie 174, 251-252, etc. See ook P. R. Gregory,
Economy of Stalinism, 130 voor het schema van de Sovjet administratie, en 146-148, als een voorbeeld, over de
levering van de benodigde auto's en trucks aan bedrijven.
95 Harten, Schmidt, Syring (red.), "Die Axt hat Geblüht...", 408, 412, Ikonnikov, Russian Architecture of the
Soviet Period, 201-202.
33