Hoe de rode ster (pdf) - Jan van de Pavert - Xs4all

Gosplan (ministerie van het comité voor economische planning/ministerie van arbeid en defensie),
Moscow, 1932-1935. Een voorbeeld van het algemene schema voor representatieve gebouwen.
De nieuwe kronen
De andere opvallende ontwikkeling was te zien in de monumentale gebouwen die na de
oorlog in Moskou zouden verrijzen. Deze borduurden niet voort op het Paleis voor de Sovjets,
maar hadden een andere stam. Van die andere stam is het Gosplan gebouw in Moskou uit
1932-1935 een voorbeeld. De kenmerken van dat gebouw zouden een plaats krijgen in veel
andere gebouwen. Het gaat daarbij onder meer om de keuze en rangschikking van
typologische delen. Opvallend in het gebouw voor Gosplan is het gebruik van krachtige
entablatures bovenaan het gebouw en de verticale, pilaster-achtige vormen tussen de
raampartijen, die van de entablature tot de plint lopen. Karakteristiek is dat de pilaster-achtige
structuur zich uitstrekt over de hele lengte van de gevels. Deze pilaster-achtige vormen lijken
op de zuilen en pilasters uit de dorische orde: in het classicisme liepen ook zij over
verscheidene verdiepingen, van entablature tot plint. In de theorie was dit gebruik van zuilen
en pilasters in de dorische orde voorbehouden aan paleizen. Een zuil is een losstaand element,
maar een pilaster is ingebed in de façade en heeft een rechthoekige doorsnede. In een
classicistisch gebouw zou er een basis en kapiteel aan de pilaster zijn toegevoegd, maar het
Gosplan-gebouw kent bases noch kapitelen; het zijn ook geen in de façade ingebedde delen;
41