Hoe de rode ster (pdf) - Jan van de Pavert - Xs4all

worden gebracht. 143 Ook verdween de kapitalist uit de propaganda als de centrale vijand. Een
poster uit 1933 toont nog aan de linkerzijde arbeiders die een H-balk dragen. Zij gaan gebukt
onder hun last, die wordt verzwaard door de dikke kapitalist met hoge hoed die bovenop de
balk staat. De arbeiders die aan de rechterkant staan dragen eenzelfde balk, maar houden hun
rug gestrekt: zij immers zijn communisten en geen kapitalist die hun last verzwaard. 144 De
onderschrift luidt догнать и перегнать, inhalen en voorop gaan, en refereert direct aan het
verslaan van het kapitalisme. 145 Het beeld van de westerse kapitalist bleef weliswaar
voortbestaan, maar verloor de vooraanstaande positie in het vijandbeeld. Tenslotte werd in
1932 geproclameerd dat de belofte van de communistische maatschappij in 1932 was vervuld.
Vanaf 1928 werd het vijandbeeld verlegd naar de beruchte koelakken, en naar de saboteur,
terrorist en agent-provocateur. Koelak betekent letterlijk vertaald vuist en staat figuurlijk voor
de gevulde vuist van de woekeraar. Het woord koelak suggereerde dat de boer die koeien
bezit zijn rijkdom had verworven door woekerwinsten op andere boeren. Op die manier werd
de economische verdienste ontkend van de boeren die, sedert de afschaffing van de slavernij,
in 1861, economisch succes hadden gekend en werd de weg vrijgegeven hen als verdorvenen
te behandelen. De boerenstand werd vernietigd onder het begrip de-koelakisatie -
раскулачивание of raskulačivanije. In de showprocessen vanaf 1936 zouden sabotage en
terrorisme het belangrijkste bestanddeel worden van de beschuldigingen. 146 Het is waar dat in
deze processen werd beweerd dat het terrorisme werd bedreven om opnieuw het kapitalisme
te vestigen, en het is als zodanig dat het kapitalisme zijn rol behield, maar de Zinovievisten en
andere fictieve groepen waren van deze processen het doelwit. Bovendien maakte het beeld
van de terrorist en saboteur hem tot een binnenlandse vijand: de vijand van binnenuit. Een
vijand van binnenuit legitimeert controle en dwang binnen de staat zelf. Hoewel het
hoogtepunt van de grote zuiveringen voor de oorlog lag, werd deze ook na de oorlog
143 Oleg Khlevnyuk toont aan dat de Goelag-arbeid niet efficiënt was: O. Khlevnyuk, 'The economy of the
Gulag', in: P. R. Gregory (red.), Behind the Facade of Stalin's command economy, Palo Alto, Calif. USA, 2001,
111-130.
144 AChR - de Kunstenaars Associatie van de Revolutie, Догнать и перегнать, inhalen en vooropgaan, 1933 - de
vertaling is niet zuiver; zowel het eerste als tweede woord zullen naar het Nederlands worden vertaald met
inhalen, maar het eerste woord slaat meer op het inlopen op de achterstand, en het tweede op overnemen van de
positie op kop - en dat is hier de positie van de kapitalistische staten.
145 Gereproduceerd in: J. Harten, H. W. Schmidt, M. L. Syring (red.), "Die Axt hat Geblüht...", 412. Het
onderschrift is onjuist, maar wordt correct weergegeven op 479 onder cat. nr. 5.53. Collectie
Kunstgewerbemuseum Zürich.
146 De beschuldiging van terrorisme was in 1925 al gebruikt door Stalin tegen Kamenev en Zinoviev, see: D.
Volkogonov, Stalin. Triumph and Tragedy (Londen 1992), 135. Kamenev en Zinoviev zouden ook de
verdachten zijn van het eerste showproces 1936, onder beschuldiging van terrorisme. Deze processen waren in
1936 al beschreven door Leon Sedov, org.: Le Livre Rouge sur les proces de Moscou (The Red Book on the
Moscow Trials, Parijs 1936), http://www.marxists.org/history/etol/writers/sedov/works/red/index.htm, zie
hoofdstuk 'Two Trials (Jan 1935 – August 1936)'.
65