Hoe de rode ster (pdf) - Jan van de Pavert - Xs4all

Stalin op de Alunie Agrarische Tentoonstelling, Moskou. Sergei Merkurov, beton, 1939, 30 meter.
Kolchozeplein of Mechanisatieplein, Alunie Agrarische tentoonstelling, Moskou. Vernietigd.
Het moment waarop Stalin Lenin van de eerste plaats verdreef, viel samen met de
komst van een nieuwe groep historische helden. De revolutionairen en arbeiders waren altijd
een populair onderwerp voor monumenten geweest, maar al voor de oorlog werd de nadruk
verlegd naar helden die een rol hadden gespeeld in de uitbreiding en verdediging van het
Russische grondgebied. Met name Juri Dolgorukij werd vereerd, gevolgd door Aleksandr
Nevskij en Dmitri Donskoj. Hoewel zij vorm kregen in standbeelden, waren zij nooit van
dezelfde grootte als Stalin. Er waren meer nationale helden, als Michail Kutuzov, die het
Franse leger had overwonnen in de slag bij Borodino in 1918, en Peter de Grote, die met
dictatoriale middelen de technologische modernisering van Rusland inzette. Peter was
daarmee een groot voorganger van Stalin, maar hoe dichterbij en hoe moderner, hoe minder
de helden door Stalin en zijn getrouwen werden uitverkoren. Dolgorukij was een geweldenaar
die te paard het grondgebied van Rusland had uitgebreid en aan wie de stichting van Moskou
in 1156 werd toegeschreven - het Cyrillisch schrift moest toen door monniken nog naar
Rusland worden gebracht. Ook zouden beeldhouwwerken van Kozakken de sluizen van het
Volga-Donkanaal sieren.
Deze voorkeur wordt doorgaans met de Grote Vaderlandse Oorlog verklaard: het was
de oorlog die tot de verering voor dit soort helden zou leidden. 100 Dat is niet juist. De oorlog
was geen reden om Dolgorukij te verkiezen: Peter de Grote is tenslotte de grondlegger van de
100 Met name Alexander Nevskijs rol is geanalyseerd. Zie: F. B. Schenk, ' "Ein so guter Fürst darf nicht sterben!"
Die rehabilitierung und Verehrung Aleksandr Nevskijs in der UdSSR in den Jahren 1937/38', in: K. Heller, J.
Plamper (red.), Personality Cults in Stalinism/Personenkulte im Stalinismus (Göttingen, 2004), 391-414. Het
belang van Nevski vindt zijn oorsprong ongetwijfeld in de film Aleksandr Nevskij van Sergej Ejsenštejn. Voor de
monumenten was het belang van Dolgorukij groter.
37